congres van wenen

Het Congres van Wenen

Het congres van Wenen werd georganiseerd om de toekomst van Europa na Napoleon te bespreken. Het congres van Wenen begon in 1814, vijf maanden na de eerste afzetting van Napoleon en duurde tot de zomer van 1815.


Congres van Wenen en Napoleon


Een maand voor de eerste afzetting van Napoleon hadden de vier mogendheden samen het verdrag van Chaumont getekend om samen Napoleon te verslaan. De latere vredesverdragen met Frankrijk werden niet alleen getekend door de Europese grootmachten Frankrijk Oostenrijk, Pruisen, Rusland en het Verenigd Koninkrijk, maar ook door Zweden, Portugal en Spanje. Het doel was dat alle strijdende partijen gevolmachtigden zouden sturen naar het Congres van Wenen. De daadwerkelijke besluitvorming op het congres hadden de vier mogendheden echter gereserveerd voor zichzelf.


Belangrijke staatspersonen aanwezig


Vanaf september 1814 reisden afgevaardigden van de bovengenoemde landen naar Wenen. Allemaal stuurden zij hun belangrijkste staatslieden naar Wenen. De belangrijkste aanwezigen waren Minister van Buitenlandse Zaken Viscount Castlereagh van Groot-Brittannië, prins Klemens von Metternich van Oostenrijk, tsaar Alexander I van Rusland en prins Karl August von Hardenberg van Pruisen. Koning Louis XVIII van Frankrijk stuurde diplomaat Charles-Maurice de Talleyrand. Ook kleinere landen stuurden afgevaardigden.


Het congres danst, maar komt niet vooruit


Het congres startte in september 1814 en werd in juni 1815 afgesloten, vlak voor Napoleons definitieve nederlaag in Waterloo. Het Congres van Wenen kan worden gezien als de meest uitgebreide regeling van Europa tot dan toe. Vanwege de sociale kant duurde het congres zo lang. Gastheer Von Metternich vond plezier soms belangrijker dan zaken. In de wandelgangen ging het gezegde: “Het congres danst, maar komt niet vooruit.”


Complexiteit van het Congres van Wenen


De procedure van het congres werd bepaald door de complexiteit van de problemen die moesten worden opgelost. Voor het Congres bestond geen precedent waar men een voorbeeld aan kon nemen. De vier grote mogendheden waren vastbesloten om besluitvorming over het oplossen van problemen in eigen hand te houden. Ze wilden een goed congres organiseren en gaven er daarom veel aandacht aan. Oostenrijk, Pruisen, Rusland en het Verenigd Koninkrijk hadden voor het Congres van Wenen al vergaderd. Zij waren het erover eens dat zij de beslissingen moesten nemen over de toekomst van veroverde Europese gebieden. Ze vormden een kerngroep die gezamenlijk naar Frankrijk zou communiceren, alleen dan kon er een goed Congres plaatsvinden, vonden ze.



Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!



Talleyrand stribbelde tegen


De Franse diplomaat Talleyrand accepteerde de afspraken die de vier mogendheden hadden gemaakt niet. Hij kreeg steun van Spanje. Hij vond dat er tijdens het congres een leiding gekozen moest worden. Als er een andere groep recht had in de kwestie, waren dat de landen die op 30 mei 1814 het Verdrag van Parijs hadden getekend met Frankrijk, wat een einde betekende van de eerste periode van Napoleon. De vier mogendheden wisten dat de kleinere landen steun zouden geven aan Talleyrand wanneer zij hem bij de afspraak zouden betrekken. Zij hielden voet bij stuk en lieten Talleyrand niet toe. Het congres werd uitgesteld tot 1 november 1814 en werd bij een ontmoeting op 30 oktober van dat jaar opnieuw uitgesteld.


Voortzetting van het congres van Wenen


De onderhandelingen gingen verder zonder de sancties van de gevolmachtigden. De vier grote mogendheden bespraken onderling de hoofdzakelijke problemen over landsgrenzen. De acht landen namen een formele directie aan voor het congres. Het ging om een comité van Duitse staten die samen een grondwet maakten voor Duitsland en een speciaal Zwitsers comité werd benoemd door de vier mogendheden. Talleyrand was dus uitgesloten van de kerngroep van het congres, maar zijn protest verzwakte toen de kerngroep niet tot een overeenkomst kwam. Castlereagh en Metternich wonnen het vertrouwen van Talleyrand en Frankrijk werd aan de kerngroep toegevoegd. Het comité van die vijf landen vormde het echte Congres van Wenen. Tussen 7 januari en 13 februari 1815 werden de grenzen besproken van gebieden ten noorden van de Alpen en werd de basis gelegd voor het ontstaan van Italië. Het Congres van Wenen diende als een overlegorgaan zoals Europa nog nooit eerder gezien had.


Afspraken van het congres van Wenen


Rusland gaf Galicië terug aan Oostenrijk en kreeg Polen ervoor in de plaats. Ook stond Rusland Thorn en een gebied daaromheen af aan Pruisen. Het hertogdom van Warschau werd een apart koninkrijk onder soevereiniteit van Rusland. Pruisen kreeg tweevijfde van Saksen, stukken van Westfalen en aan de linkerkant van de Rijn. Castlereagh wilde dat Pruisen het gebied links van de Rijn beschermde tegen Frankrijk. Ook wilde hij dat Pruisen een steunpilaar werd van het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden. Oostenrijk kreeg Lombardije, Venetië en een groot deel van Tirol. Denemarken verloor Noorwegen aan Zweden, dat Pomeranië verloor aan Pruisen. Denemarken kreeg Lauenburg. Zwitserland kreeg een nieuwe grondwet. In Italië werd Genua aan Piedmont toegevoegd en een Oostenrijke hertog kreeg Toscane en Modena. Het hertogdom van Parma en Piacenza ging naar Marie Louise, de tweede vrouw van Napoleon. De republiek Sint-Pieter  kwam ten goede aan de paus en Napels ging naar de Sicilliaanse Bourbon. Al de overeenkomsten van het Congres van Wenen werden ondertekend in één slotakte. Alle landen tekenden, behalve Spanje. De Spanjaarden weigerden als protest tegen de Italiaanse regeling. Door het congres lagen de grenzen voor meer dan veertig jaar vast en leken de machtverhoudingen eerlijker verdeeld te zijn. Er werd echter geen rekening gehouden met het opkomende nationalisme en naar de wensen van de bevolking werd niet geluisterd.

Bronnen

historischnieuwsblad.nl Congres van Wenen
nl.wikipedia.org Congres van Wenen
britannica.com Congress of Vienna

Afbeeldingen

commons.wikimedia.org Congres van Wenen

Ook interessant: 

Rubrieken: 

Landen: 

Personen: 

Tijdperken: 

Onderwerpen: 

De wieg van de Zijderoute

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

cover GM3

Het extra dikke nummer van Geschiedenis Magazine verschijnt omstreeks 18 april. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement om dit nummer zonder verzendkosten te ontvangen. 

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

Piet Hein

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Vergeten D-Day: Italië, 1943

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.