Geschiedenis Magazine nr 4 van 2019

Geschiedenis Magazine nummer 4

Dit nummer is verschenen op 24 mei. Wil je komend nummer ontvangen maar ben je nog geen abonnee? Neem dan een abonnement, dan ploft het nieuwe nummer binnenkort bij je thuis op de mat!

Moordaanslag op prins Maurits

Prins Maurits was de drijvende kracht achter het proces tegen Johan van Oldenbarnevelt (1619). Hij zat de familie ook daarna dwars. Oldenbarnevelts zoons werden ontslagen, ook al had Maurits beloofd dat hij het Willem en Reinier niet lastig zou maken. De zoons zonnen op wraak en zochten steun bij andere tegenstanders van Maurits: de remonstranten die in de godsdiensttwisten het onderspit hadden moeten delven. Zij hadden het na de Synode van Dordrecht immers óók erg moeilijk. Enkelen van hen bleken bereid om heel ver te gaan.

Interview met Beatrice de Graaf

Wat als Hitler terugkomt? Als we de tragikomische film Er is wieder da moeten geloven, zou dat best kunnen. Volgens Beatrice de Graaf, bekend van de tv als terreur-expert, zou de terugkeer van Hitler in werkelijkheid grote angst hebben gewekt. Dit gold net zo voor Napoleon. Al werd hij vanaf 1815 vastgehouden op Sint-Helena, het leek de geallieerden van toen het veiligst om te voorkomen dat iemand als hij ooit weer zo'n schade kon aanrichten. 

De treinen uit Westerbork

Albert Konrad Gemmeker was tussen 1942 en 1945 verantwoordelijk voor het transport van Joodse burgers, Roma en Sinti van Westerbork naar Auschwitz. Bestsellerauteur Ad van Liempt buigt zich over de vraag: wist commandant Gemmeker echt niet wat er daar met hen gebeurde, zoals hij zelf altijd heeft volgehouden?

Romeinse Rijk testcase voor theorie over opwarming klimaat 

Wanneer was de lucht schoner: tijdens de Industriële Revolutie of toen het Romeinse Rijk zich op zijn hoogtepunt bevond? Diep in de ijskappen van Groenland vinden onderzoekers het verrassende antwoord: het niveau van vervuiling kwam pas in de 19de eeuw weer op het niveau waar de Romeinen al op zaten. Van de politieke geschiedenis van het Romeinse Rijk weten we heel veel en inmiddels hebben we ook allerlei ecologische gegevens over die eeuwen. De vraag is: bestaat er een direct verband tussen?

De Ridderorde van het Gulden Vlies

De Bourgondische hertog Filips de Goede stichtte in 1430 de Orde van het Gulden Vlies. Alleen de machtigste en rijkste ridders mochten bij deze eliteclub. Rondom de vegaderingen kwamen ze dagenlang bijeen, voor banketten en kerkelijke ceremoniën. Ze droegen dan de meest schitterdende gewaden en natuurlijk hun beroemde keten met eraan in goud het embleem van de orde: de schapenvacht. 

Levensverhalen 18de eeuw

Veel Patriotten moesten vluchten in 1787 toen stadhouder Willem V met behulp van zijn zwager, de koning van Pruisen, zijn macht herstelde. Maar ook onderling was de vijandigheid groot. Toen de stadhouder in 1795 zelf moest vluchten omdat de revolutionaire Franse legers eraan kwamen, grepen de Patriotten de macht en kregen de radicalen onder hen de overhand. 

Heimwee naar het tsarenrijk

De tsaren regeerden over een rijk dat in omvang én in duur nooit overtroffen is in de geschiedenis. Ook de Sovjet-Unie was immens. Na de val van de Muur was dit voorbij. Het verlies van hun imperium is pijnlijk voor veel Russen en Poetin speelt daarop in.

Hemelschijf van Nebra

Illegale schatgravers vonden in Duitsland bij toeval de oudste afbeelding van het heelal. Archeologen konden het haast niet geloven, want niets wees erop dat hier in de bronstijd zoiets gemaakt kon worden. Ze zijn nu toch om. De hemelschijf bleek afkomstig van een vergeten beschaving. 

Paramaribo

Er zijn altijd mensen geweest die van de Surinaamse slavenplantages naar het oerwoud vluchtten en daar in eigen gemeenschappen verder leefden. Er waren ook mensen die zich wisten te ontworstelen aan de onvrijheid omdat ze werden vrijgelaten of vrijgekocht. Zij bouwden een nieuw leven op in Paramaribo, al lukte dat vooral hun nakomelingen.

Vis=welvaart

Haring was een godsgeschenk, zo dacht men erover in de 16de eeuw. Veel Hollanders gingen in de haringvisserij. In de eerste helft van de 17de eeuw voeren er wel 500 tot 700 haringbuizen voor de Republiek. Tel daar de vele verwante ondernemingen bij op -scheepsbouw, touwslagerij, nettenbreierij, zoutziederij - en je begrijpt het economisch belang. Haringkaken wilde elke vissersplaats, maar dat was lang niet altijd toegestaan.