Geen afbeelding beschikbaar

Geschiedenis van de Nederlandse leeuw

‘We hebben gevochten als leeuwen, als Oranje leeuwen!’ aldus een triomfantelijke Arjen Robben na de derde zege van Nederland in het WK van 2014. Het trotse dier staat al eeuwen symbool voor heldenmoed en kracht en is op een bijzondere manier verweven met de geschiedenis van de Lage Landen.


Gebruik in de oudheid


Al in de oude Griekse mythologie trok de leeuw de wagens waar de goden op zetelden en was ze een teken van overwonnen kracht. In het Macedonisch koningsgeslacht was het generaties lang de gewoonte dat wanneer een veldslag werd gewonnen, er een groot leeuwenbeeld werd geplaatst. Door de kruistochten in een latere periode begon de leeuw als symbool voor moed en trots aan zijn opmars in het westen.


Kruistochten


Hoogstwaarschijnlijk tijdens de eerste kruistocht van 1096 tot 1099 namen kruisvaarders een traditie over van de vijand. Deze islamitische tegenstander verwerkte namelijk leeuwen in zijn wapenschild. Zo voerde onder andere de Arabische sultan Baybars een leeuw in zijn vlag. Via via bereikte de leeuw Holland, waar in 1198 de eerste leeuw in een wapenzegel van Graaf Dirk VII werd verwerkt. Ook in het verre voorgeslacht van Oranje-Nassau kwam al in de twaalfde eeuw een leeuw op het familiewapen voor. Verschillende gewesten in de Lage Landen namen rond die tijd ook een leeuw op in hun wapen.









Titel: Verzameld Verleden - Veertig gedenkwaardige momenten en figuren uit de vaderlandse geschiedenis
Auteur: Els Kloek
ISBN: 9065504656
Uitgever: Verloren
Prijs: €15,-


 


 



Karel V


Terwijl in het Zuidoosten van Europa de adelaar zich ontwikkelde als een kenmerkend symbool, was dit in Noordwest Europa de leeuw. De Habsburgse keizer Karel V gebruikte sinds 1515 de leeuw met een zwaard (en later een bundel van zeventien pijlen) in de hand als helmteken van het gebied der Nederlanden, die hij rond 1548 met geweld tot een ‘eenheid’ wist te smeden: de Zeventien Provinciën. Onder het bewind van zijn opvolger, Filips II, kwam het Noorden in opstand en vormde zich de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Tachtigjarige Oorlog was daarmee in volle gang.


Leo Belgicus


Het wapen van de Staten Generaal van de Republiek wordt gekenmerkt door de generaliteitsleeuw, een leeuw met een zwaard en zeven pijlen in de hand. Ook werd al eerder tijdens de Nederlandse Opstand de beeltenis van de leeuw verwerkt in bijvoorbeeld munten. Daarnaast werden verschillende kaarten getekend die de gewesten gezamenlijk afbeelden in de vorm van een strijdvaardige leeuw. Een dergelijke kaart (en het symbool van de leeuw zelf) werd een Leo Belgicus genoemd. Hier werd de leeuw duidelijk ingezet als een symbool van kracht en verzet.


Rijkswapen


In 1815, bijna twee eeuwen na de Tachtigjarige oorlog, riep Willem I zichzelf uit tot koning der Verenigde Nederlanden en hertog van Luxemburg. Bij de vorming van het koninkrijk der Nederlanden hoort vanzelfsprekend een rijkswapen, waarin – het zal niemand verbazen – de leeuw een belangrijke rol speelt. Twee leeuwen houden wapenschild vast, waarop een leeuw met zeven pijlen in de ene, en een zwaard in de andere hand staat afgebeeld. Met uitzondering van een aantal aanpassingen is dit tot op heden het rijkswapen.


KNVB


Vanaf 1907 speelt de leeuw een rol op de Nederlandse voetbaltenues en in het embleem van de KNVB. Verscheidene jaren stond de gekroonde leeuwenkop, het embleem van de KNVB, op de tenues. Maar dit jaar is de ‘nostalgische leeuw’ terug, die voetbalshirts in de jaren zestig en zeventig sierde. Toentertijd werd de leeuw nog afgebeeld met het zwaard en de pijlen in de hand, maar het tegenwoordige embleem is alleen de leeuw in zijn bekende, klauwende beeltenis.


Waarschijnlijk kent Robben het leeuwendeel van deze geschiedenis niet, maar hij grijpt ongemerkt terug op waar de leeuw door de tijd heen in Nederland voor stond en staat: vechten, kracht en moed tonen en uiteindelijk overwinnen.

Rubrieken: 

Landen: 

Tijdperken: 

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

De wieg van de Zijderoute

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Lees het eerste jaar Geschiedenis Magazine extra voordelig én kies een welkomstcadeau!

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

Saga vikingen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.