50-jarig jubileum Fabeltjeskrant

Op 29 september 2018 opent de tentoonstelling ‘Fabeltjesland, een reis door 50 jaar Fabeltjeskrant’ op de pier bij het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Het is die dag namelijk precies een halve eeuw geleden dat de eerste aflevering van de Fabeltjeskrant werd uitgezonden. De serie wordt beschouwd als een van Nederlands beste kinderprogramma’s, die jong en oud na vijf decennia nog steeds weet te charmeren.

Vervanging voor Pipo de Clown

Oorspronkelijk was de Fabeltjeskrant bedoeld als vervanging voor de kinderserie Pipo de Clown, die in 1968 na tien jaar uitzenden een pauze inlaste. Leen Valkenier schreef de serie, waarvan de Nederlandse Televisie Stichting (NTS, de voorloper van de NOS) de eerste aflevering uitzond op 29 september van dat jaar. De Fabeltjeskrant speelde zich af in het Grote Dierenbos in Fabeltjesland, bevolkt door verschillende dieren. Deze karakters waren poppen van vilt, die met de hand werden bespeeld via een sleuf in de decortafel.

Het bekendste personage was meneer de Uil, die uit de Fabeltjeskrant voorlas over de dagelijkse gebeurtenissen in het bos. De kijkers sprak hij vaak aan als ‘kijkbuiskindertjes’. Valkenier baseerde de verschillende karakters op mensen die hij kende uit zijn omgeving in de Rotterdamse wijk Vreeswijk. De bewoners van het Grote Dierenbos maakten elke aflevering een situatie mee waar een moraal in verweven zat. De dieren hadden hierbij veelal menselijke trekjes, wat zowel kinderen als volwassenen aansprak.

Fabeltjes van Jean la Fontaine

Valkenier baseerde de eerste afleveringen op de fabeltjes van de 17e-eeuwse Franse schrijver Jean de la Fontaine. In deze verhalen speelden dieren ook de hoofdrol. Ze hadden altijd een vrij kritisch en praktisch moraal, zoals ‘haastige spoed is zelden goed’ in het geval van De haas en de schildpad. Valkenier nam deze fabeltjes over en vertolkte ze voor een moderner, jonger publiek.

Meneer de Uil subtiele verwijzing naar Joop den Uyl

Hierdoor sloeg de Fabeltjeskrant niet direct aan. De wijze levensles was namelijk vaak te ingewikkeld voor het jongere publiek. Valkenier besloot daarom met de latere afleveringen zelf fabeltjes te verzinnen. Hij liet zich hiervoor inspireren door de politieke actualiteit en andere wereldse situaties. Zo was meneer de Uil een subtiele verwijzing naar minister-president Joop den Uyl.

De Fabeltjeskrant begon hierdoor meer op het echte leven te lijken en werd zo voor veel kijkers een stuk herkenbaarder. Door de toespelingen op de maatschappij en politiek, begonnen ook volwassenen de serie te volgen. Tussen 1968 en 1972 werd de Fabeltjeskrant zo een van de best bekeken Nederlandse programma’s, met dagelijks 1 á 2 miljoen kijkers. Vanwege deze populariteit, werd het format voor de serie aan ruim 40 landen verkocht.

1640 uitgezonden afleveringen

Toen het programma in 1972 werd beëindigd, waren er in totaal 1.041 afleveringen uitgezonden. Vanwege de populariteit van de Fabeltjeskrant, doken er in de daaropvolgende jaren regelmatig herhalingen op. Een tweede serie werd gemaakt door producent Loek de Levita tussen 1985 en 1989, wat het totaalaantal afleveringen op 1.640 bracht. Ook in dit geval bleef de connectie met de actualiteit behouden: er kwamen exotische dieren naar het bos, die de multiculturele samenleving moesten verbeelden. In 1990 kocht RTL 4 de serie op en bleef twee jaar lang herhalingen uitzenden.

Nieuwe serie in 2019

Er kwam tevens een derde serie, die tot 1996 werd uitgezonden door de omroep RTL Véronique. Sindsdien zijn herhalingen van de Fabeltjeskrant regelmatig teruggekeerd op de Nederlandse televisie. In 2005 werd het programma verkozen tot het Beste Kinderprogramma aller tijden. In 2017 kondigde musicalproducent Robin de Levita opnieuw dagelijkse afleveringen van de Fabeltjeskrant te gaan maken. De nieuwe serie zal in 2019 op de televisie worden uitgezonden, in 3D.