De Chinese zondvloed

Volgens de Chinese mythologie begon de Chinese geschiedenis met een enorme overstroming van de Gele Rivier. Deze twee generaties durende zondevloed zorgde voor volksverhuizingen, stormen en hongersnoden. Hiernaast zorgde de zondvloed ook voor de legitimatie van de eerste familiedynastie van China: de Xia-dynastie. Waar vindt het Chinese zondvloedverhaal zijn oorsprong en hoe kan het gezien worden in de context van andere zondvloedverhalen?

Chinese mythologie

De Chinese mythologie kent een rijke geschiedenis die begon tijdens de Wei- en Jin-dynastie. De verhalen zijn beïnvloed door het taoïsme en boeddhisme en vertellen over helden, goden en spoken. Ook onderdeel van de Chinese mythologie zijn legendes en scheppingsverhalen. Lange tijd was de Chinese mythologie de enige bron waarin verteld werd over het reilen en zeilen van de Chinese samenleving in het verleden. Daarom werden, ondanks het voorkomen van mythische figuren zoals draken en vuurvogels, mythologische verhalen door Chinese wetenschappers lange tijd behandeld als historisch accurate bronnen.

Zondevloedmythologie in China

Yu de Grote

De zondvloedmythologie is een vaak terugkerend thema in de Chinese mythologie. De Amerikaanse sinoloog Derk Bodde stelde dat ‘van alle mythologische thema’s in de Chinese oudheid, de oudste en meest uitgebreide verhalen over de zondevloed vertellen.’ Het meest bekende en belangrijkste zondvloed verhaal betreft het verhaal van de legendarische heerser Yu de Grote. Tijdens de regeerperiode van keizer Yao begon de overstroming, de overstroming was zo groot dat zowel de Gele Rivier als de Yangtze buiten hun oevers traden. Keizer Yao beschreef de overstroming als volgt: ‘Zoals eindeloos kokend water, brengt de overstroming vernietiging voort. Grenzeloos en overweldigend, het is groter dan heuvels en bergen. Stijgend en alsmaar stijgend, bedreigt het zelfs de hemels. Hoe de mensen moeten lijden!’ De keizer wees Gu, de prins van Chong, aan om de zondevloed in te dammen. Maar ondanks zijn verwoede pogingen om dijken te bouwen slaagde Gu er niet in om de overstroming te stoppen. Zijn zoon Yu nam de taak over en slaagde er na een gevecht van 13 jaar in om de overstromingen van de Gele Rivier te stoppen. De moraal van deze Chinese legende was dat Yu het water wist te bedwingen door kanalen te graven en rivieren uit te baggeren. Op deze manier legde hij de grondslag voor de Chinese landbouwcultuur en ontving hij goddelijk toestemming om de eerste familiedynastie van China te stichten: de Xia-dynastie. Deze dynastie zou tussen 2205 en 1766 v.Chr. over China geregeerd hebben.

Archeologisch bewijs?

In augustus 2016 werd er, naar zeggen van Chinese wetenschappers, bewijs gevonden voor het bestaan van deze enorme overstroming. De meeste Chinese historici hadden nooit getwijfeld aan het verhaal van de zondvloed, maar Westerse wetenschappers bleven lang sceptisch over het bestaan van de zondvloed. Er was namelijk geen enkel bewijs te vinden voor het bestaan van de Xia-dynastie: niet in de archeologie en ook niet in inscripties uit deze tijd of de tijd erna. Maar de vondst van een reeks afzettingen, ribbels en weggeworpen keien die gevonden werden aan de bovenloop van de Gele Rivier, nabij de stad Lanzhou, werpt een nieuw licht op het debat. Verschillende Westerse wetenschappers spraken hun scepsis uit over het archeologische bewijs voor de Grote Vloed. Volgens de Amerikaanse paleografe Sarah Allan, expert op het gebied van de Chinese oudheid, zeggen de archeologische vondsten helemaal niets over het al dan niet bestaan van de Xia-dynastie of volksheld Yu. Volgens Allan is het verhaal van de Grote Vloed vooral een scheppingsverhaal vol symboliek en moet het niet gezien worden als een historische gebeurtenis

De grote zondvloed in de wereldgeschiedenis

De Chinese zondvloed is namelijk niet de enige zondvloed in de wereldgeschiedenis. Ook in verhalen uit Mesopotamië, de Bijbel, het hindoeïsme en van Plato vindt er een enorme vloed plaats. In bijna al deze verhalen is de zondvloed een goddelijke vergelding voor slecht gedrag van de mensheid. De zondvloed zorgt ervoor dat de aarde gereinigd wordt van al het kwaad en vestigt een nieuwe samenleving. Het is opvallend dat deze grote zondvloed in zoveel verschillende verhalen en op zoveel verschillende plaatsen in de wereld voorkomt. Er zijn dan ook verschillende archeologische onderzoeken in de wereld gedaan die aanwijzingen geven voor een grote overstroming lang geleden.

Zoeken naar bewijs en verklaringen voor de zondevloed

Niet alleen in China, maar ook in Irak zijn er archeologische sporen gevonden die wijzen op een overstroming duizenden jaren v.Chr. Hiernaast bestaan er nog vele andere hypotheses die het bestaan van een grote overstroming verklaren of het ontstaan van de zondevloedverhalen. De Amerikaanse historica en folklorist Adrienne Mayor beweert dat de zondevloed verhalen ontstonden omdat mensen over de hele wereld fossielen van schelpen en vissen terugvonden in de binnenlanden. De Oude Grieken verklaarden de aanwezigheid van deze fossielen op bergtoppen met de theorie dat de wereld eens compleet onder water had gestaan. Een andere serieuze theorie is dat ongeveer 5.000 jaar geleden een meteoor de Indische Oceaan insloeg en megatsunami’s veroorzaakte.  De Burcklekrater, een enorme onderzeese krater, biedt fundering voor deze theorie. De leden van de Holecene Impact Working Group, die de krater lokaliseerden, hebben alle vloedlegenden naast elkaar gelegd en beweren dat de legendes ten gevolge van deze inslag ontstaan zijn. Ze konden zelfs een datum verbinden aan de inslag en denken dat de grote vloed begon op de morgen van 10 mei 2807 v.Chr. Volgens de Chinese overlevering begon de pre-Xia-dynastie rond 2850 v.Chr. met regeren, zo schuiven alle puzzelstukjes precies in elkaar.

Toch blijft het lastig om legendes te verbinden met geschiedenis, historici blijven sceptisch en laten deze verhalen liever tot wat ze zijn: prachtige legendes vol met symboliek.