Henri Delaunay: bedenker van het EK voetbal

14 juni 2024 start het UEFA Europees Kampioenschap voetbal in Oekraïne. Dit toernooi wordt sinds 1960 elke vier jaar gehouden. De bedenker, de Fransman Henri Delaunay, opperde in 1930 al het idee om een internationaal voetbalkampioenschap te organiseren, maar de eerste editie vond pas vijf jaar na zijn dood in 1955 plaats. De bekerprijs die de Europese kampioenen ontvangen heet nog steeds de Henri Delaunaybeker.

Henri Delaunay was een Fransman en een bedreven liefhebber van de voetbalsport. Hij begon zijn carrière als voetballer voor l’Etoile des Deux Lacs, een voetbalclub in Parijs. Het verhaal gaat dat hij in die tijd als scheidsrechter functioneerde bij een voetbalwedstrijd toen hij tijdens het fluiten een bal in zijn gezicht kreeg, waardoor hij twee tanden verloor en het fluitje doorslikte. Het is niet geheel duidelijk of dit verhaal op waarheid is gebaseerd, maar hiermee nam zijn liefde voor de voetbalsport in ieder geval niet af. In 1906 werd hij directeur van l’Etoile des Deux Lacs. Daarna beklom hij gestaag de hiërarchische ladder binnen het voetbalwezen totdat hij in 1924 bestuurslid werd bij Fédération Internationale de Football Association (FIFA). In die hoedanigheid hielp hij mee met het oprichten van het Wereldkampioenschap (WK) voetbal in 1930.

Europees Kampioenschap

Delaunay kwam al in 1927 met het idee om ook een Europees Kampioenschap te organiseren. Zijn voorstel kon aanvankelijk maar op weinig belangstelling rekenen, omdat de FIFA toen ook bezig was met het opzetten van het Wereldkampioenschap. De organisatoren waren bang dat de oprichting van een Europees Kampioenschap ten koste zou gaan van de populariteit van het WK. Toen de voetbalbond eenmaal de tijd had om zich te buigen over het voorstel van Delaunay, brak in 1939 de Tweede Wereldoorlog uit, en moest het voorstel wederom uitgesteld worden.

Eerste toernooi

In 1958 besloot de Union of European Football Associations (UEFA) tijdens een congres in Zweden dat het eerste Europese Kampioenschap in 1960 plaats zou vinden. Voor Delaunay was het echter te laat, aangezien hij in vijf jaar eerder, in 1955, was overleden. Pierre Delaunay, de zoon van Henri, had zijn rol als directeur van de UEFA overgenomen en realiseerde het EK. Hij was echter van mening dat zijn vader niet genoeg eer had gekregen voor het bedenken van het Europese Kampioenschap. Op zijn aandringen werd de bekerprijs de Henri Delaunaycup genoemd. In 1960 was de Sovjet-Unie het eerste land dat deze cup won.