Hoe Nederlands bier de wereld veroverde

Nederlanders drinken graag bier. Een gemiddelde Nederlander drinkt wel 79 liter bier per jaar, een groot deel hiervan is Nederlands bier. Dit is niet vreemd: ‘ons’ bier heeft een goede naam en is internationaal bekend. Wereldwijd wordt Nederlands bier veelvuldig gedronken. Recent onderzoek wijst uit dat Nederland de tweede bierexporteur van de wereld is. Waarom doet het Nederlandse bier het zo goed in het buitenland?

De Nederlandse bierproductie is zeer oud. Het is oud genoeg om geen zekerheid te hebben van een moment waarop het drinken van bier begon. Sinds de tijd van de oude Batavieren wordt bier gebrouwen en gedronken in Nederland. Deze biertraditie is nooit verloren gegaan.

Iedereen dronk, iedereen brouwde

De productie van bier steeg tot grotere hoogten in de Middeleeuwen en de Gouden Eeuw. Ook deed hoppebier haar intrede. In kloosters en steden werd bier op grote schaal gebrouwen en gedronken. Hollandse steden zoals Gouda, Delft en Haarlem telden soms meer dan honderd brouwerijen. Kleine en grote brouwers bedienden een grote markt; de gemiddelde middeleeuwer dronk mogelijk wel 300 liter per jaar! En ook in het buitenland waren Nederlandse bieren in trek. Brouwerijen uit Gouda exporteerden zo veel bier naar Vlaanderen, dat de Goudse handelsschepen een eigen aanlegplaats kregen in de Antwerpse haven: het Bierhoofd.

Gezond bier

Tot diep in de negentiende eeuw gold bier als een gezonde drank. Vanwege het gistingsproces bevatte bier minder bacillen en bacteriën dan het normale rivier- of grachtenwater, dat in de steden ernstig vervuild was. Het alcoholpercentage van de bieren was in dit tijdperk aanzienlijk lager dan tegenwoordig.

Nederlands bier krijgt een vaste vorm

Een aantal veranderingen in de bierproductie vormden het Nederlandse bier zoals we dat tegenwoordig kennen. Het toepassen van pasteurisatie in de negentiende eeuw maakte het bier schoner en langer houdbaar. Rond deze tijd deed ook de pils haar intrede. De biersoort uit de Bohemen vormt nog altijd het overgrote deel van de Nederlandse bierexporten naar het buitenland.

Het ontstaan van bierreuzen

Bierproductie werd echter duurder en ingewikkelder. De kleinere bierproducenten dolven het onderspit en gingen failliet. Grote producenten wisten de tradities voort te zetten en uit te breiden. Dit werkte alleen door een goede combinatie van marketing, geluk en… simpelweg lekker bier.

De wereld van Heineken, Grolsch en Bavaria

Na het einde van de Amerikaanse Drooglegging ontstond er een heuse wedloop. De inzet: de volledige Amerikaanse afzetmarkt. De eerste grote producent die op grote schaal alcohol kon importeren zou immers geen concurrentie hebben. Op 11 april 1933, slechts vier dagen na het einde van de anti-alcoholwetgeving, was Heineken de eerste die een grote lading bier aan land bracht. Heineken had direct een stevige positie in de Amerikaanse markt. De Nederlandse producent slaagde erin de Amerikaanse winsten te gebruiken als springplank voor een wereldwijde campagne. Heineken zou de wereld veroveren en geldt vandaag als derde bierproducent van de wereld. Het bedrijf is actief in meer dan 90 landen.

Grolsch: de Nederlandse concurrent

Heineken is een onderdeel van de Nederlandse cultuur, maar staat hierin zeker niet alleen. Nederland heeft meer bierproducenten voortgebracht. Een andere grootmacht is Grolsch. Het bedrijf komt uit Twente in bestaat al sinds de zeventiende eeuw. Het bedrijf beroept zich op een bepaalde eigenzinnigheid, gesymboliseerd door haar karakteristieke beugeldop. Is dit imago een succes? Jazeker, dit bedrijf is actief in meer dan 60 landen.

Bavaria, is dat Nederlands?

De tweede Nederlandse bierproducent is Bavaria uit Noord-Brabant. Anders dan bij Heineken en Grolsch duurde het relatief lang voordat dit bier de wereld veroverde. Vanaf de jaren zeventig breidde het bedrijf echter snel uit. De introductie van alcoholvrij bier in 1978 gaf het bedrijf een grote markt in de islamitische landen, waar in beperkte mate alcohol gedronken wordt. Nog belangrijker, Bavaria was één van de eerste westerse bierbrouwerijen om te leveren aan Rusland bij de opening van de markt in 1989.

Kleine brouwers worden groot

De grote Nederlandse producenten blijven groot en Nederlands bier blijft ongekend populair. Niet voor niets is Nederland de tweede bierexporteur van de wereld. Toch is er een nieuwe beweging ontstaan. Kleine particulieren begeven zich op de biermarkt. Nieuwe speciaal bieren en kleine Nederlandse brouwers vormen een nieuwe generatie binnen de succesvolle Nederlandse bierproductie.