Aanslag op Marcus Tullius Cicero
“Ik heb altijd geweten dat ik sterfelijk ben.” Vanwege zijn welbespraaktheid groeit Cicero in de 1e eeuw voor Christus uit tot één van de grootste oratoren en politici van de Romeinse Republiek. Vanaf het moment dat hij zich uitspreekt tegen Marcus Antonius, een van de machtigste aanhangers van Caesar, moet hij echter vrezen voor zijn leven.
Marcus Tullius Cicero werd geboren op 3 januari 106 voor Christus. Hoewel zijn voorouders geen loopbaan in de politiek hadden nagestreefd, had Cicero al op jonge leeftijd politieke ambities. Vanwege zijn afkeer voor oorlog was de meest gangbare weg hiertoe, een succesvolle militaire carrière, echter niet mogelijk, en dus besloot Cicero advocaat te worden.
Complot van Catalina
Vanwege zijn intelligentie en zijn welbespraaktheid tijdens rechtszaken groeide Cicero al snel uit tot een beroemd orator. Hij kon daarom op relatief jonge leeftijd beginnen aan een politieke loopbaan en werd in 75 voor Christus benoemd tot quaestor. Tijdens zijn politieke loopbaan ontpopte Cicero zich als een groot verdediger van de Romeinse Republiek. Zo ontmaskerde hij tijdens zijn consulschap het complot van Lucius Catalina, die samen met verscheidene andere politici van plan was een staatsgreep te plegen.
Caesar
Maar ondanks de inzet van Cicero zag hij tijdens zijn loopbaan de Romeinse Republiek, door enkele steeds machtiger wordende individuen, steeds verder uitgehold raken. Uiteindelijk resulteerde dit alles in een burgeroorlog tussen Julius Caesar en de Senaatsfractie, die onder leiding stond van Pompeius. Aanvankelijk koos Cicero de kant van Pompeius, maar nadat hem duidelijk werd gemaakt dat hij hier niet gewenst was, verzoende hij zich weer met Caesar. Toch was Cicero niet rouwig over de moord op Caesar en de ‘redding van de Republiek’ in 44 voor Christus, hoewel hij zelf niet bij het moordcomplot was betrokken.
Marcus Antonius
Na de moordaanslag pleitte hij in de Senaat zelfs voor een algehele amnestie voor de samenzweerders, waarmee hij zich de woede van Marcus Antonius op de hals haalde. Cicero besloot zich daarop openlijk uit te spreken tegen Marcus Antonius en schaarde zich in het kamp van zijn politieke opponent Octavianus, de geadopteerde zoon van Caesar. Toen Marcus Antonius en Octavianus echter, samen met de Romeinse patriciër Lepidus, een drieverbond sloten, werd Cicero politiek buitenspel gezet. Eén van de afspraken binnen dit triumviraat was dat de drie mannen zonder protest hun politieke tegenstanders uit de weg mochten ruimen. Al snel verscheen de naam van Cicero, evenals diens broer, zoon en neef, dan ook op het lijstje van Marcus Antonius.
Zeeziek
Op 6 december 43 voor Christus besloot Cicero daarom Italië te ontvluchtten en vertrok per boot uit Rome. Heel ver kwam hij echter niet, want al snel werd hij zo ziek dat hij bij zijn landhuis in Formosia opdracht gaf om weer voor anker te gaan. Hij nam zich voor de dag daarop verder te reizen, maar na het zien van de wilde zee besloot hij toch thuis te blijven. Pas na lang op hem inpraten wisten zijn eigen slaven hem alsnog te overtuigen om te vluchten. Toen Cicero vervolgens op het strand arriveerde, werd hij daar al opgewacht door de huurmoordenaars van Marcus Antonius.
Fatsoenlijk
Zijn slaven wilden hem nog verdedigen, maar Cicero gaf hen opdracht geen bloed te vergieten. Hij stapte naar voren, toonde zijn hals en sprak tegen één van zijn moordenaars: “Aan wat je nu gaat doen is niets fatsoenlijks, maar doe het wel fatsoenlijk”. Het lichaam van Cicero werd uiteindelijk teruggebracht naar Antonius. Diens vrouw Fulvia besloot Cicero’s tong uit te snijden en deze te doorsteken met naalden, als wraak voor alle kwade woorden die hij over haar man had gesproken. Cicero’s hoofd en handen werden daarna als waarschuwing aan anderen tentoongesteld op de sprekerstribune van het forum.
Leestip:
Cicero – Lampas. Tijdschrift voor classici 50 (2017) 4
Redactie: Lidewij van Gils e.a.
ISBN: 9789087046934
Uitgever: Verloren
Prijs: €15,–
