Geschiedenis Magazine nr 3 van 2024

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 18 april.
Wil jij dit extra dikke nummer van Geschiedenis Magazine ook ontvangen? Meld je aan vóór donderdag 4 april 23:59u.! 

Ja graag 

Ik geef geschiedenis magazine cadeau

Special WO II 

• De twee gezichten van Zwitserland 
• Rotterdamse corpsstudenten bij het verzet  
• Vergeten D-Day: Italië, 1943
• Hitlers waagstuk 
• De doortastende Piet Hein
• Saga’s: Een succesvol IJslands exportproduct  
• De wieg van de Zijderoute 
• Moeders des vaderlands 
• Hondsdolheid
• Vlooienburg: de eerste multi-etnische buurt van Nederland
• De mysterieuze verlaten stad 
• Amerikaanse ‘roofbaronnen’ in de 19de eeuw 
• En meer…

Special WO II – Extra dik nummer!

De twee gezichten van Zwitserland 

Ruud Stevens
Zwitsers klopten zich na de oorlog op de borst dat hun land zich had ingezet voor vluchtelingen en dat het neutraal was gebleven. Maar dat ideaalbeeld is doorgeprikt. Zo schuwde Zwitserland een intensieve economische en financiële samenwerking met nazi-Duitsland niet.

Rotterdamse corpsstudenten bij het verzet  

Merel Leeman

Innig waren de handelsbetrekkingen tussen Rotterdam en Duitsland voor de Tweede Wereldoorlog. Al sinds eind 19de eeuw lééfde de stad van het Duitse achterland. Het bombardement van 14 mei 1940 tastte die gerichtheid nauwelijks aan bij veel studenten en docenten van de Nederlandsche Economische Hoogeschool (de latere Erasmus Universiteit) en bij handelaren. Zij bleven naar eigen zeggen neutraal. In werkelijkheid werd er flink gecollaboreerd. Het sprak dan ook allerminst vanzelf dat de conservatief denkende leden van jaarclub De Keien in verzet zouden komen. Maar ze deden het toch…

Vergeten D-Day: Italië, 1943

Marco Middelwijk

In 1943 begint het er stukje voor stukje beter uit te zien voor de geallieerden. De as-mogendheden zijn bijna uit Noord-Afrika verdreven en nadat de Duitse troepen op de Russische tegenstand zijn stukgelopen, is hun op alle fronten de Duitse suprematie verleden tijd. Over het uitdelen van de volgende klap bestaat verschil van mening. De discussies zijn fel maar uiteindelijk besluiten ze dat Italië het volgende doelwit wordt. Dit luidde een lange, bloedige campagne in. Waarom zijn we die dan toch vergeten?

Hitlers waagstuk 

Ivo van de Wijdeven

Op 9 april 1940 nam Hitler een grote strategische gok: hij stelde bijna zijn hele Kriegsmarine in de waagschaal om Denemarken en Noorwegen te veroveren. Ivo van de Wijdeven bekijkt waarom hij dat risico nam.

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 18 april.
Wil jij dit nummer van Geschiedenis Magazine ook ontvangen? Meld je aan vóór donderdag 4 april 23:59u., dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!

Ja graag Ik geef geschiedenis magazine cadeau

De doortastende Piet Hein

Ronald Prud’homme van Reine

Piet Hein kennen we van de zilvervloot die hij in 1628 bij Cuba op de Spanjaarden veroverde. Maar hij was al veel langer actief voor de West-Indische Compagnie. Zo was hij betrokken bij de inname van de zwaarbewapende Portugese stad San Salvador aan de Allerheiligenbaai in Brazilië in 1624. Een buitenkans: nu zou de lucratieve handel in suiker en verfhout in Nederlandse handen komen.   

Saga’s: Een succesvol IJslands exportproduct  

Simon Halink

The Lord of the ring-en de Hobbit-trilogie, de wereldberoemde opera’s van Richard Wagner,  Hollywood-kaskrakers over de dondergod Thor… ze zijn allemaal schatplichtig aan het literaire erfgoed van IJsland: de saga’s. Ze vormen een uniek en fantasierijk verhalenuniversum maar ze vertellen ook de waarheid over de geschiedenis van de vikingen en hun nakomelingen.

De wieg van de Zijderoute 

Daan Nijssen

We denken vaak dat de Zijderoute kort voor het begin van de jaartelling ontstond, toen de Chinese keizer zijn handelaren naar het westen stuurde. Maar dat klopt niet: die Chinese kooplieden hoefden zich alleen maar aan te sluiten bij een internationaal handelsnetwerk dat al eeuwen bestond.  Vooral door de opkomst van het Perzische Rijk (550-330 v. Chr.) kwam een langdurige vrede in de regio tot stand en kon de langeafstandshandel, die ook toen al gaande was, pas echt opbloeien. 

Moeders des vaderlands 

Femke Deen

Zeg ‘Vaderlandse geschiedenis’ en we zien grote vorsten en staatslieden voor ons als hertog Filips de Stoute, keizer Karel V, Johan de Witt en natuurlijk Vader des Vaderlands Willem van Oranje. Dat zijn de mannen die de Nederlanden vormden, die oorlog voerden, vrijheid brachten en eenheid creëerden. Maar waarom zit Margaretha van Male niet verankerd in ons collectieve geheugen, de stammoeder van de Bourgondische Nederlanden? Waarom denken we niet automatisch aan Maria van Hongarije, de landvoogdes die dankzij haar onderhandelingstalent de financiële, godsdienstige en militaire eenheid in de Nederlanden wist te versterken? En waarom weet niet iedereen wie Albertine Agnes was? Femke Deen haalt zeven prominente vrouwen voor het voetlicht.

Abonnees ontvangen dit nummer omstreeks 18 april.
Wil jij dit nummer van Geschiedenis Magazine ook ontvangen? Meld je aan vóór donderdag 4 april 23:59u., dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!

Ja graag Ik geef geschiedenis magazine cadeau

Hondsdolheid

Guido van Hengel  

Razernij, angsten, stuipen, krampen en verlamming gevolgd door een onvermijdelijke, pijnlijke dood: de symptomen van rabiës zijn afschuwelijk en waren in de 19de eeuw algemeen bekend. Iemand hoefde maar ‘Dolle hond’ te roepen en er brak paniek uit. Mensen grepen naar stokken of knuppels en zetten de achtervolging in tot de dolle hond dood was. Niemand wilde hondsdolheid krijgen, een werkend geneesmiddel was er lang niet. Maar toen er in de 19de eeuw eenmaal een effectieve vaccinatie beschikbaar was, stuitte die aanvankelijk op veel weerstand.

Vlooienburg: de eerste multi-etnische buurt van Nederland

Maarten Hell en Marijn Stolk 

Het eiland Vloeyenburg is in 1596 aangeplempt in de Amstel om opslagruimte voor bouw- en brandhout te bieden. Het lag op de plek in Amsterdam waar nu de Stopera staat, het stadhuis- en operagebouw aan het Waterlooplein. De oorspronkelijke naam herinnert aan de vroegste periode waarin dit stukje stad geregeld overstroomde. Op Vlooienburg woonden en werkten in de 17de eeuw houthandelaren, kooplieden, middenstanders, industriëlen, chirurgijns, arbeiders en anderen uit alle windstreken. Wandel mee met stadskenner Maarten Hell en archeoloog Marijn Stolk door deze eerste multi-etnische buurt van Nederland.

De mysterieuze verlaten stad 

Ruurd Halbertsma

In de 18de eeuw brachten ingenieurs vanwege plannen voor wegenaanleg de onherbergzame, moerassige vlakte van Salerno onder Napels in kaart. Tot hun grote verrassing stuitten ze er op een vrijwel intacte stadsmuur. Even verderop stonden drie grote antieke gebouwen, met imposante zuilen van bijna twee meter in doorsnee. De ingenieurs keerden met hun verhalen, schetsen en tekeningen van de mysterieuze verlaten stad terug naar Napels waarna geleerden zich bogen zich over de vraag welke plaats dit kon zijn. Op een laat-antieke wegenkaart (de Tabula Peutingeriana) kwam er maar één in aanmerking: Paestum. Die naam kwam ook voor in teksten uit de oudheid -- er was bij toeval een antieke stad herontdekt.

Amerikaanse ‘roofbaronnen’ in de 19de eeuw 

Ruud Stevens

De Verenigde Staten werden in de tweede helft van de 19de eeuw de grootste economie ter wereld. Dit was mogelijk gemaakt door investeringen van ambitieuze ondernemers in spoorwegen, olie, staal, banken, maar ook in grondstoffen als katoen. De industrie groeide als kool en de ondernemers verdienden fortuinen. Velen etaleerden deze nieuwe rijkdom zonder enige gêne. Tegelijkertijd veroorzaakten ze grote maatschappelijke misstanden, maar het imperium van deze ‘Robber Barons’ begon eind 19de eeuw te wankelen, laat Ruud Stevens zien.  

En ook

• Hoe een strategisch gelegen Sloveens dorp een uniek venster biedt op de 20ste-eeuwse geschiedenis. Deze keer: bezoek van Mussolini
• Kookrubriek: wanneer gingen Europeanen nou écht aardappels eten?