10. John Tyler (1841-1845)

John Tyler was een lange man, met flaporen, blauwe ogen, hoge jukbeenderen en een spitse neus. 'His Accidency' had een aangeboren verlegenheid en verafschuwde mensen met ‘vieze vingernagels’. Hoewel hij in 1841 onder president Harrison was aangesteld als vicepresident was hij niet op de hoogte van diens verslechterende gezondheid. Toen de president een maand na zijn aanstelling overleed, werd Tyler tot zijn grote verbazing ingezworen als 10e  president.

John Tyler werd geboren op 29 maart 1790 in een aristocratische familie uit Virginia van Engelse origine. Zijn vader had een plantage ‘Greenway’ en was een groot bewonderaar van de politiek van Thomas Jefferson, de derde president van het land. Op jonge leeftijd leerde zijn vader hem de viool te bespelen: zijn favoriete nummer was ‘Home sweet home’. Na zijn middelbare schooltijd ging hij studeren aan het William and Mary college in Williamsburg. Tijdens zijn studie gaf hij de voorkeur aan economie. ‘The Wealth of Nations’ van Adam Smith was zijn leidraad.

Politieke carrière

Op 29 maart 1813 trouwde hij met de twee jaar jongere Letitia Christian, dochter van een vooraanstaand planter, en het echtpaar kreeg zeven kinderen. Hij maakte vervolgens carrière in de politiek als achtereenvolgens lid van het Congres (1816-1821), gouverneur van Virginia (1825-1827) en senator (1827-1836). Na een conflict met de zevende president, Andrew Jackson, brak hij met de Democraten. Hij was van mening dat Jackson een dictator was en het kostte hem in 1836 zijn Senaatszetel. Hij sloot zich hierna aan bij de Whig-partij, werd in 1839 Speaker van het Huis van Afgevaardigden en wierp zich een jaar later op voor het ambt van vicepresident samen met de presidentskandidaat William Henry Harrison.

Vicepresident

De campagne voor het presidentschap van Harrison en Tyler ging van start en hij speelde hier een prominente rol in, wat tot uiting kwam in de slogan ‘Tippanoe and Tyler Too’. Ze wonnen de verkiezingen en Harrison werd president en Tyler werd aangesteld als zijn vicepresident. Maar al een maand na hun aantreden werd Tyler, op de vroege ochtend van 5 april 1841, gewekt door zijn bediende en hoorde hij tot zijn verbazing dat Harrison was overleden aan de gevolgen van een longontsteking. In die tijd was de inmenging van de vicepresident in het bestuur zodanig beperkt dat Tyler niet eens op de hoogte was van de verslechterende gezondheid van Harrison.

President

John Tyler werd een dag later, op 6 april, ingezworen. Dit kwam echter niet zonder slag of stoot tot stand. De grondwet was over de opvolging in dergelijke gevallen namelijk onduidelijk, waardoor niemand met zekerheid kon zeggen wat zijn functie precies inhield na zijn inauguratie. Volgens sommige politici had hij slechts de rechten en plichten van het ambt gekregen, maar niet de functie zelf. Volgens hen was hij niet de tiende president, maar de Acting president die het ambt van Harrison uitzong. Tyler was het hier zelf niet mee eens. Hij betoogde dat het niet mogelijk kon zijn dat het land geen president had. Hij stuurde zodoende de post die geadresseerd was aan Acting President Tyler terug naar het retouradres. Voortaan was het ambt van vicepresident bij een machtsovername geregeld. Aanvankelijk hield Tyler het kabinet dat Harrison had gekozen aan, maar al snel bleek dit niet te werken. Het congres probeerde zijn plannen waar mogelijk in de weg te staan.

Beleid

Julia Tyler-Gardiner

Als president en zuiderling kwam hij al snel in conflict met zijn eigen partij, die voornamelijk een noordelijke stempel droeg. Toen hij zijn veto uitsprak over de bankwet in 1841, traden alle ministers, één uitgezonderd, af. Vanaf september regeerde hij zodoende met een regering die bestond uit een combinatie van Whigs en Democraten. Beleidsmatig kwam er in deze jaren echter weinig tot stand. Tijdens zijn ambtstermijn stierf bovendien zijn vrouw Letitia, die in 1839 al was getroffen door een beroerte. In de jaren dat zij ‘First Lady’ was, verliet zij slechts bij het huwelijk van hun dochter Elisabeth de bovenverdieping van het Witte Huis. Als eerste weduwnaar in het ambtshuis vond Tyler na haar dood al snel een nieuwe huwelijkskandidaat in de dertig jaar jongere Julia Gardiner, met wie hij op 26 juni 1844 hertrouwde. Ook met haar kreeg hij zeven kinderen. In tegenstelling tot Letitia, genoot Julia van haar rol als ‘First Lady’.

Einde termijn

In het laatste jaar van zijn regering wilde de onafhankelijke staat Texas toetreden tot de unie. Dit was omstreden, omdat hiermee de balans van slaven - en niet-slaven staten zou worden verstoord. Tyler zag echter zijn kans schoon en verklaarde in 1844 Texas op te willen nemen in de Unie. Toen zijn termijn op zijn einde liep, was Tyler nog vastbesloten om wederom verkozen te worden. Maar zonder partij werd dat moeilijk. In een laatste poging probeerde hij met een nieuwe partij de verkiezingen naar zijn hand te zetten, maar ook dat mocht niet baten. Na zijn ambtstermijn, in 1845, trok hij zich met zijn vrouw en kinderen terug op zijn landgoed in Virginia. Hij stierf op 18 januari 1862 in het Exchange Hotel te Richmond aan de gevolgen van Bronchitis. De laatste woorden die hij sprak waren: “Dokter, ik ga. Misschien is dat maar het beste ook.” Hij werd 71 jaar oud.

Lees verder over de elfde president van de VS

Dit artikel verscheen tevens op de weblog WarRoom, onderdeel van DeJaap met nieuws, achtergronden, verdieping, duiding en opinie rond de Amerikaanse politiek.