13 september jarig: Jean Falba, Wilhelm Filchner en Roald Dahl

Wie kent hem niet? De Grote Vriendelijk Reus die in de nacht mooie dromen uitdeelt aan kinderen en snoskommers eet die hij eigenlijk smeerlijk, walgzaam en vuillappig vindt. De kinderboeken van Roald Dahl, zoals De Grote Vriendelijke Reus, Matilda en Sjakie en de Chocoladefabriek zijn bekend over de hele wereld. De auteur van de boeken, Roald Dahl, werd geboren op 13 september 1916.

De Franse generaal Jean Falba, de Duitse verkenner Wilhelm Filchner en de Britse schrijver Roald Dahl hebben weinig met elkaar gemeen, behalve hun geboortedatum: 13 september.

Jean Falba (1766-1848) was een Franse generaal en werd geboren op 13 september 1766 in Frankrijk. Hij trad op 24-jarige leeftijd vrijwillig in dienst van het Franse leger. Hij werd gestationeerd op het eiland Hispaniola en bevocht daar een slavenopstand. Hierna keerde hij terug naar Frankrijk en maakte hier snel promotie. In 1804 werd hij bevorderd tot kolonel in het Grand Armée van Napoleon Bonaparte, waarmee hij deelnam aan de mislukte veldtocht van Napoleon naar Rusland in 1812. In augustus 1813 werd hij gestationeerd in Nederland, waar hij onder andere een strafexpeditie naar Woerden ondernam. De Franse bezetters verloren een aantal belangrijke steunpunten, maar waren niet van plan om het strategisch belangrijke Woerden op te geven. De legereenheid nam de stad in en de gebeurtenis die daar op volgde staat bekend als De ramp van Woerden. Er werd wraak genomen op de burgers en de stad werd de drie hierop volgende dagen geterroriseerd door de Fransen. Ze plunderden, verkrachtten en vermoordden de Woerdense bevolking. Pas vier dagen later was Woerden weer in Nederlandse handen. In 1830 verliet hij na veertig jaar trouwe dienst het Franse leger en ging met pensioen. 9 oktober 1848 overleed Jean Falba in Versailles.

Wilhelm Filchner (1877-1957) werd in Duitsland geboren op 13 september 1877. Hij was een ontdekkingsreiziger die onder andere naar Rusland, Antartica en Centraal-Azie reisde.  Zijn eerste reis ondernam hij toen hij 21 was. Dit was een reis van zeven weken door Rusland. Hij had de smaak te pakken en twee jaar later maakte hij een reis te paard naar het Pamirgebergte in Centraal-Azie. Daar leidde hij van 1903 tot 1905 Filchner een expeditie naar Tibet. Na deze reis maakte hij plannen om een reis naar Antartica te ondernemen, om te bepalen of Antartica uit een stuk land bestond. In 1911 vertrok de expeditie en zij waren de eersten die verder kwamen dan James Weddells die 80 jaar eerder de het diepst in Antartica was doorgedrongen. Het schip raakte vast in een ijspakket en pas twee jaar later, in 1913, kon Filchner terugkeren. Hierna ondernam hij nog enkele tochten naar Nepal en Tibet. Filchner overleed in 1957 in Zurich.

Roald Dahl (1916-1990) werd geboren op 13 september 1916 in Wales. Hij was een zoon van Noorse immigranten en woonde over de hele wereld. In zijn kinderboeken creëerde hij vele beroemde personages die kinderen over de hele wereld in hun greep hielden. Zo kwamen Sjakie uit de chocoladefabriek, Willy Wonka, Matilda en de Grote Vriendelijk Reus van zijn hand. De schrijfstijl van Roald Dahl is bijzonder, zijn kinderboeken waren vaak grappig, vreemd, onvoorspelbaar, griezelig en af en toe een beetje sadistisch. Een aantal boeken van hem zijn verfilmd. De meest succesvolle verfilming was Sjakie en de Chocoladefabriek uit 2005, met Johny Depp als Willy Wonka. Daarnaast schreef Roald Dahl boeken voor volwassenen, zoals Ooit en te nimmer en Oom Oswald. Deze verhalen waren vaak kort en hadden een verrassende wending aan het eind. De boeken van Roald Dahl wonnen prijzen in vele landen. In Nederland werd Roald Dahl bijvoorbeeld bekroond door de Griffeljury en de Kinderjury. Hij overleed op 23 november 1990 in Oxford.