19 oktober jarig: Auguste Lumière, Jaap Eden en James Bevel
Hij is de enige mannelijke atleet die zowel het wereldkampioenschap schaatsen als het wereldkampioenschap wielrennen heeft gewonnen. Op het moment dat hij op 51-jarige leeftijd overlijdt, heeft hij echter zo weinig geld dat zijn familie zijn prijzen moet verkopen om de begrafenis te kunnen betalen. Jaap Eden wordt geboren op 19 oktober 1873.
De Franse filmmaker Auguste Lumière, de Nederlandse wereldkampioen schaatsen en wielrennen Jaap Eden en de Amerikaanse burgerrechtenactivist James Bevel lijken niet veel met elkaar gemeen te hebben. Toch delen zij minimaal één ding: hun geboortedatum is 19 oktober.
Auguste Lumière (1862-1954) was samen met zijn broer Louis Lumière één van de eerste filmmakers in de geschiedenis. Met de uitvinding van de cinématographe, ’s werelds eerste projectieapparaat, waren zij één van de grondleggers van de filmkunst. Er wordt echter verondersteld dat Louis Lumière het meeste werk heeft verricht. Hij wordt dan ook vaak de ‘vader van de cinema’ genoemd. De vader van de twee broers had een fabriek voor fotografische apparatuur, waarin zij beiden werkzaam waren. In 1895 verkregen de broers het octrooi op de cinématographe. Dit apparaat was in staat om filmbeelden op te nemen, deze te ontwikkelen en vervolgens te tonen op een scherm. Het was de opvolger van de kinetoscoop, waarmee men individueel door een kijkgaatje naar een animatie kon kijken. De gebroeders trokken met hun toestel over de hele wereld en kenden een succesvolle tournee. Later gingen de broers zich toeleggen op kleurenfotografie. Auguste overleed op 91-jarige leeftijd in Lyon.
Jaap Eden (1873-1925) werd geboren op 19 oktober 1873 in Groningen. Op vijftienjarige leeftijd sloot hij zijn eerste officiële schaatswedstrijd winnend af.
De op dat moment zeer sterke Nederlandse schaatser Klaas Pander merkte dit op en was bereid zijn trainer te worden. In 1892 behaalde Jaap zijn eerste wereldtitel. Dit kunststukje herhaalde hij in 1895 en 1896. Inmiddels had hij een contract getekend als beroepswielrenner. Een half jaar na het behalen van zijn eerste wereldtitel op het ijs werd hij Nederlands kampioen wielrennen. In 1894 werd hij wereldkampioen op de tien kilometer en het jaar daarop op de sprint. Opmerkelijk is dat hij in eenzelfde periode zowel wereldkampioen schaatsen werd als wereldkampioen wielrennen. Jaap Eden stierf op 51-jarige leeftijd in Haarlem. De eerste vierhonderd meter kunstijsbaan van Nederland is naar hem vernoemd, de Jaap Edenbaan in Amsterdam. Net als de prijs voor sportman, sportvrouw, sportploeg en gehandicapte sporter van het jaar in Nederland.
James Bevel (1936-2008) was een baptistische dominee die streed voor de burgerrechten in de Verenigde Staten. Hij wordt gezien als één van de leiders van de burgerrechtenbeweging van de jaren ’60 in de Verenigde Staten. Deze beweging streed op een vreedzame manier voor meer rechten voor zwarten in de samenleving. Na een aantal succesvolle jaren als leider van een studentenbeweging werd Bevel in 1962 uitgenodigd om Martin Luther King te ontmoeten. Tijdens deze ontmoeting kwamen zij overeen om op gelijke voet samen te werken. Bevel werd een belangrijk persoon van de Southern Christian Leadership Conference, waar King voorzitter en woordvoerder van was. Ze kwamen overeen om niet te stoppen voordat de rassenscheiding verdwenen was en stemrecht en opleiding voor zwarten beschikbaar was. Uiteindelijk ondertekende president Johnson in 1965 een wet die stemrecht voor zwarten garandeerde. Later maakte Bevel zich hard tegen de oorlog in Vietnam. Hij overleed op 19 december 2008.
