Geen afbeelding beschikbaar

3 filosofen en hun opmerkelijke standpunten over muziek

Muziek. Iedereen luistert het en heeft er zijn eigen ideeën over. Wist je ook dat verschillende denkers zich al sinds de Oudheid aan de filosofie van de muziek hebben gewaagd? Filosofie van de muziek wordt omschreven als de studie van fundamentele vragen over de aard van de muziek en onze beleving ervan. Een aantal filosofen deden opmerkelijke uitspraken over het belang van muziek voor de mens.


1: Plato (ca. 427 v. Chr. - 347 v.Chr.)


In de Oud-Griekse samenleving had men een enorme waardering voor muziek. Het speelde dan ook een grote rol in het leven van de Oude Grieken: muziek werd gespeeld bij bruiloften, begrafenissen, religieuze ceremonies en theaters. Men dacht wel heel anders over muziek dan nu. Muziek was voor de Grieken een onderdeel van een goede opvoeding, wat het meer een exacte studie maakte dan een kunstzinnige uiting met een persoonlijke stijl. Plato zag in zijn tijd echter al een nieuwe trend ontstaan. Volgens hem was het ooit de bedoeling geweest dat men luisterde en leerde van muziek. Het idee was echter ontstaan dat er geen juiste of verkeerde manier van muziek maken bestond, zolang men maar plezier had.









Titel: Harmonisch Labyrint
Redactie: Jacomien Prins en Mariken Teeuwen
ISBN: 9789065509741
Uitgever: Verloren
Prijs: €19,-

   



Muziek centraal in een filosofen opvoeding


Als het niet ging om plezier maken, wat was dan volgens Plato het belang van muziek? In zijn boek De Staat omschrijft Plato hoe een ideale staat er volgens hem uit zou moeten zien. De mannen die deze utopische staat moeten beschermen krijgen de beste fysieke training en wetenschappelijke opleiding. Muziek is volgens Plato de belangrijkste stimulans voor de geest. Als muziek centraal staat in de opleiding zal een man zich ontwikkelen tot een filosofisch denker. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat Plato geschreven poëzie ook onder de  muziek schaarde.


2: Arthur Schopenhauer (1788-1860)


Arthur Schopenhauer was een Duits filosoof, die voortborduurde op het Verlichtingsdenken van Immanuel Kant. Hij zou ook de eerste Westerse filosoof zijn geweest die ideeën uit de Oosterse filosofie verspreidde, nadat hij in zijn eigen werk tot dezelfde conclusies kwam als Oosterse filosofen. Schopenhauer was geen uiterst bekend filosoof gedurende zijn leven, maar mannen als Freud en Einstein citeerden later wel uit zijn werk. Muziek kreeg een centrale plek in het denken van Schopenhauer. Het nadenken over muziek staat volgens hem direct in verband met het ‘geheim van de wereld’. Muziek verschilt van andere kunsten omdat het niet een voorstelling van de wereld weergeeft. Muziek geeft zelfs niets weer, maar kan toch grote emotionele invloed op mensen hebben. Volgens Schopenhauer is muziek zo bijzonder omdat bijvoorbeeld droevige muziek niet de gevoelens van één persoon (de maker) overbrengt, maar de hele emotie 'droevigheid' bij mensen kan losmaken. Omdat hij muziek en andere kunst een belangrijke plek in zijn denken geeft, wordt Schopenhauer wel de ‘filosoof van de kunstenaars’ genoemd.


3: Friedrich Nietzsche (1844-1900)


Een belangrijk aanhanger van het gedachtegoed van Schopenhauer was Friedrich Nietzsche. Hij hechtte dan ook een grote waarde aan muziek: “Alle kwaliteiten worden verenigd in de muziek: het kan ons op vrolijken en vreugde brengen met zijn zachte, melancholische melodieën. Het kan zelfs de weerstand van de sterkste karakters breken. Het voornaamste doel van muziek is echter om onze gedachten naar boven te leiden, zodat het ons verheft.” Alle mensen die niet van muziek houden zijn volgens Nietzsche niets anders dan verstandsloze beesten. De Duitse filosoof ging zelf zo ver dat hij zei dat het leven zonder muziek een vergissing zou zijn. Nietzsche componeerde en speelde dan ook zijn eigen muziek. Hij was een goede pianospeler en schreef gedichten.


 Muziek en filosofie zijn onafscheidelijk


Muziek en filosofie zijn dus voor sommige filosofen onafscheidelijk. Het belang van muziek is volgens deze denkers enorm. Gedurende deze themamaand muziek zullen we lezen hoe de mens zich gedurende de geschiedenis ontwikkeld heeft op dit belangrijke onderdeel van zijn bestaan.

bronnen:

ianchadwick.com, Plato music and misquotes

plato.stanford.edu, music

f-nietzsche.de, music english

en.wikipedia.org, Music of ancient Greece

muziekenethiek.com, muziekfilosofie

en.wikipedia.org, Arthur Schopenhauer aestetics

nl.wikipedia.org, Die Welt als Wille und Vorstellung

Plato, Republic (Londen 1997), vetaald door:John Llewyn Davies en David James Vaughan.

afbeeldingen:

Arthur Schopenhauer, nl.wikipedia.org, Jules Lunteschütz (1822–1893)

Friedrich Nietzsche, en.wikipedia.org, Photography by F. Hartmann in Basel

Pythagoreans celebrate sunrise, en.wikipedia.org, Fyodor Bronnikov, (1827—1902)

Ook interessant: 

Personen: 

Tijdperken: 

Onderwerpen: 

Lees het eerste jaar Geschiedenis Magazine extra voordelig én kies een welkomstcadeau!

Saga vikingen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

cover GM3

Het extra dikke nummer van Geschiedenis Magazine verschijnt omstreeks 18 april. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement om dit nummer zonder verzendkosten te ontvangen. 

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

GM 2 cover - nu in de winkel

Het tweede nummer van 2024 is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt