31 december jarig: Ferdinand Domela Nieuwenhuis
“Voor de arbeiders is het volkomen onverschillig of zij slaven zijn van de kapitalisten dan wel van de staat.” Ferdinand Domela Nieuwenhuis begint als predikant, maar door enkele persoonlijke tragedies wordt hij atheïst. Via het socialisme komt de charismatische voormalige dominee uiteindelijk uit bij het anarchisme, wat hij als de beste staatsvorm ziet. Ferdinand Domela Nieuwenhuis werd geboren op 31 december 1846 te Amsterdam.
Domela Nieuwenhuis werd geboren als zoon van Ferdinand Jacob Domela Nieuwenhuis, een luthers predikant en hoogleraar theologie, en Henriette Berry. Domela Nieuwenhuis ging in 1870, in navolging van zijn vader, aan het werk als predikant in Harlingen. Hij trouwde in datzelfde jaar met Johanna Lulofs, met wie hij twee zoons kreeg.
Na de dood van Lulofs trouwde Domela Nieuwenhuis in 1874 opnieuw. Hij kreeg twee dochters met Johanna Verhagen, maar zij overleed in 1877. Door deze tegenslagen ging Domela Nieuwenhuis twijfelen aan het bestaan van God en brak hij uiteindelijk met de kerk en werd atheïst. Hij besloot zich daarop in te zetten voor de rechten van de arbeiders en hield een groot aantal lezingen. Zijn toespraken maakten zelfs zoveel indruk dat hij in Friesland de bijnaam Us Ferlosser (onze verlosser) kreeg.
Nadat hij in 1887 zeven maanden gevangen had gezeten wegens majesteitsschennis werd Domela Nieuwenhuis secretaris van de Sociaal-Democratische Bond. In 1888 betrad Nieuwenhuis de Tweede Kamer als vertegenwoordiger van de socialistische Friese Volkspartij. Hij raakte echter gefrustreerd door het gebrek aan voortgang en in de jaren ’90 van de 19e eeuw voelde hij zich steeds sterker aangetrokken tot de revolutie en het anarchisme.
Door zijn activiteiten als anarchist kwam Domela Nieuwenhuis op het lijstje van verschillende internationale geheime diensten te staan. Hij liet zich eind 19e eeuw niet vaak meer horen in de Nederlandse politiek maar hij concentreerde zich vooral op zijn redactiewerk voor De Vrije Socialist. In 1910 publiceerde hij ook zijn memoires Van Christen tot Anarchist. Ferdinand Domela Nieuwenhuis overleed op 18 november 1919 in zijn huis in Hilversum.
