Banksy: inspirerende graffitikunstenaar of hypocriete vandaal?

In de Lionel Gallery te Amsterdam vindt tot eind juli een tentoonstelling plaats van het werk van de wereldberoemde graffitikunstenaar Banksy. De tentoonstelling bevat meer dan tien originele werken en prints van vrijwel alle werken van de Banksy. De Britse kunstenaar wordt over de hele wereld zowel geroemd als bekritiseerd om zijn graffitiwerken.

Wie is Banksy?

Een schildering van Banksy in Bristol

Banksy werkt zijn hele leven al in anonimiteit, er bestaat dus weinig zekerheid over zijn achtergrond. Men is zelfs niet zeker over Banksy’s echte naam. De Nederlandse Wikipedia noemt dat men vermoedt dat de kunstenaar Robin Gunningham heet, terwijl The Guardian denkt dat zijn naam Robert Banks is. Banksy werd rond 1973 geboren in Bristol, Verenigd Koninkrijk. Het Bristol waarin hij opgroeide was rijk en ongastvrij naar vreemdelingen. In deze omgeving maakte Banksy zijn eerste graffitiwerken.

Banksy’s stijl en werken

Banksy is wereldwijd beroemd om zijn schilderingen, waarbij hij vaak gebruik maakt van sjablonen. Zelf noemt hij het gebruik van sjablonen zeer krachtig; volgens Banksy hebben sjablonen in het verleden de kracht gehad om revoluties te ontketenen en oorlogen tot een einde te brengen. Zijn werk is te bewonderen in steden als Bristol, Londen en Detroit. Ook maakte hij ingrijpende schilderingen op de muur die Israel plaatste in de Westoever.

Een schildering van Banksy op de muur in de Westoever

Kunst voor iedereen

De meeste van Banksy’s werken hebben een politieke lading: pacifisme en antikapitalisme zijn vaak terugkerende thema’s. De kunstenaar wil zo veel mogelijk mensen bekend maken met zijn werk. Dit is dan ook de reden dat zijn werken via zijn eigen website gratis in hoge resolutie te downloaden zijn. Daarnaast maakt Banksy schilderingen voor goede doelen, of leent hij zijn werken uit aan goede doelen voor gebruik in campagnes.

Banksy maakte zijn werk onderdeel van vele grote musea. Hij plaatste ongevraagd enkele van zijn schilderijen in musea als het Metropolitan Museum of Art (NY) en het British Museum (LON). Laatstgenoemde nam het schilderij op in haar permanente collectie.

Impact van zijn werken

De impact van Banksy’s werken werd voornamelijk duidelijk toen The Times hem in 2010 in de top 100 van ’s werelds meest invloedrijke personen plaatste. Omdat zijn schilderingen onderdeel zijn van het straatbeeld van veel steden, raken veel mensen bekend met zijn werk. Veel van zijn werken zijn echter reeds overgeschilderd, waardoor ze alleen nog bestaan op foto’s.

Kritiek op Banksy

De schilderingen van Banksy worden niet immer goed ontvangen. In de eerste plaats wordt Banksy vandalisme verweten; hij bekladt openbare gebouwen en werkt dus illegaal. Daarnaast verwijt men hem tevens hypocrisie; hoewel hij zelf veel kritiek uit op het kapitalisme, zijn enkele van zijn werken voor duizenden euro’s verkocht.

Blek le Rat: zijn grote inspiratiebron

Banksy wordt dikwijls vergeleken met Blek le Rat, een Franse graffitikunstenaar. Le Rat, wiens echte naam Xavier Prou is, wordt de ‘vader van de stencil-graffiti’ genoemd. Prou werkte met zijn vriend Gérard Dumas, en maakte voornamelijk sjabloongraffiti in de straten van Parijs. Banksy zegt zelf over de grote Blek le Rat:

"...Every time I think I've painted something slightly original, I find out that Blek Le Rat has done it as well, only twenty years earlier."