Chaim Weizmann: de eerste president van Israël

Zestien mei 1948 was een grote dag voor Chaim Weizmann. Twee dagen daarvoor was in Tel Aviv de staat Israël uitgeroepen. Het parlement moest nog worden gevormd, maar Weizmann werd al gekozen tot president van Israël.

Geboorte

Chaim Azriel Weizmann was geboren op 27 november 1873 te Motal (Wit-Rusland). Weizmann was de derde uit een gezin van vijftien kinderen. Na de basisschool en middelbare school in Wit-Rusland te hebben gevolgd vertrok hij in 1892 naar Duitsland.

Studententijd

In Duitsland aangekomen had Weizmann maar één doel: hoge cijfers halen. Hij studeerde aanvankelijk aan het Polytechnisch Instituut in Darmstadt, maar vertrok al in 1894 naar Berlijn. Daar studeerde hij aan de Technische Hochschule Berlin. Na deze met goed gevolg doorlopen te hebben, vertrok hij in 1897 naar Zwitserland. Daar haalde hij aan de Universiteit van Fribourg een PhD in organische chemie.

Zionistische beweging

Naast een goede student werd Weizmann een belangrijk figuur binnen de Zionistische beweging. In 1897 ging hij naar een conferentie in Bazel waar plannen werden gemaakt voor de oprichting van de staat Israël. Op deze conferentie ontmoette Weizmann zijn vrouw, Vera Chatzman.

Beroep

Na zijn studie ging Weizmann aan de slag als universitairdocent bij de Universiteit van Geneve. In 1906 trouwde hij met Vera en vertrok met haar naar Engeland. Daar was hij aanvankelijk wederom werkzaam als universitairdocent (Universiteit van Manchester), maar werd in 1916 directeur van een chemisch laboratorium van de Britse Admiraliteit. Mede door deze functie deed hij contacten op met belangrijke personen in de Britse regering, zoals Arthur Balfour en Winston Churchill, die hem later nog goed van pas zouden komen.

Oprichting Joods Nationaal Fonds

Naast zijn werkzame leven bleef Weizmann niet stil zitten. Hij bleef hopen op een onafhankelijke Joodse staat. In 1901 had hij een Joods Nationaal Fonds opgericht, waarmee hij de internationale politiek trachtte te beïnvloeden.

Joodse staat in Uganda

Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak maakten de Britten de dienst uit in het Midden-Oosten. De wereld was aan het veranderen en Weizmann hoopte een Joodse staat op te richten. Hij probeerde Balfour over te halen een Joods thuisland in Palestina te ondersteunen. Balfour begreep dat de Joden een thuisland nodig hadden maar zag niet de noodzaak in van het feit dat dit per se Palestina moest zijn. De Engelsen hadden namelijk voorgesteld een Joodse staat in Uganda te stichten. Weizmann wist echter Balfour over te halen om juist een Joods land in Palestina te steunen. Hierdoor wordt Weizmann gezien als een van de belangrijkste lobbyisten voor de bekende Balfour-verklaring.

President Britse Zionistische Federatie

De Balfour-verklaring werd door vele zionisten zeer positief ontvangen. Weizmann werd in 1917 de president van de Britse Zionistische Federatie. Tijdens zijn presidentschap kwam Churchill met het Witboek. Het Witboek hield in dat de Engelsen maar 75.000 Joden per vijf jaar in Palestina toelieten. Palestina was immers Engels mandaat. Weizmann probeerde de Britse regering van gedachten te veranderen, maar dit lukte niet. Enkele zionisten verweten hem niet daadkrachtig genoeg te zijn, wat tot gevolg had dat Weizmann in 1946 niet herkozen werd als president.

Oprichting staat Israël & eerste president

Na afloop van de Tweede Wereldoorlog werd op 14 mei 1948 de staat Israël opgericht. Al beloning voor zijn werkzaamheden werd Weizmann verkozen tot de eerste president van Israël. David Ben-Gurion was de eerste premier van Israël en had dus de feitelijk macht in handen. Weizmann had slechts, net als alle andere presidenten in Israël, een ceremoniële functie. Zo mocht hij de wetten ondertekenen en prominente Israëli beëdigen. Weizmann bleef president tot zijn dood in 1952.