Controversiële boeken en bestsellers uit de geschiedenis
Volgens de American Library Association is de ‘Hunger Games’ trilogie één van de meest controversiële boekenreeksen uit de recente geschiedenis. Met name het geweld en het vermeende racisme vanwege de dood van twee zwarte karakters zorgen voor controverse. Toch hoeft dit geen probleem te zijn voor het succes van de reeks, want vele historische bestsellers waren uiterst controversieel ten tijde van hun verschijning.
Door de eeuwen heen zijn er duizenden boeken geschreven die door tijdsgenoten bestempeld werden als controversieel. Of het nu ging om religieuze geschriften, politieke traktaten, gewelddadige boeken of seksuele verhalen, velen van hen kregen te maken met censuur of werden zelfs geheel verboden. Toch betekende dit niet altijd het einde van de verkoop. Sterker nog, enkele van de grootste bestsellers uit de geschiedenis waren ooit of zijn nog steeds uiterst controversieel.
On the Origin of Species
Los van het feit dat veel mensen de Bijbel en de Koran als uiterst controversieel beschouwen, gaan veel omstreden boeken in tegen de overtuiging van een bepaalde religie. Zo creëerde Charles Darwin in 1859 (onbedoeld) grote onrust binnen de christelijke wereld met zijn boek ‘On the Origin of Species’. Zijn bestudering en beschrijving van de evolutieleer resulteerde zowel bij hemzelf als bij veel van zijn lezers tot twijfels over het bestaan van God, maar wordt tot op de dag van vandaag in twijfel getrokken door vele gelovigen.
Machiavelli
Il principe
Naast religie is ook politiek bij uitstek een uiterst controversieel onderwerp. Zo werd het tegenwoordig vrij onschuldig geachte ‘Il principe’ van Machiavelli door sommige lezers uit de 16e eeuw afgedaan als een werk van Satan. Het politiek filosofische traktaat zou veel te veel oproepen tot egoïsme en was in feite een perfect handboek voor een corrupte tiran. Met name Machiavelli’s verheerlijking van Caesar Borgia, die bekend stond als een wrede en bloeddorstige tiran, werd hem door veel lezers niet in dank afgenomen.
The Naked Lunch
Eén van de meest controversiële boeken van de afgelopen eeuw is vermoedelijk ‘(The) Naked Lunch’ van schrijver William S. Burroughs, gepubliceerd in 1959. In een reeks korte impressionistische verhalen vertelt hij over de belevenissen van de aan drugs verslaafde William Lee. Door het sadistische karakter van de hoofdpersoon en de uitgebreide beschrijvingen van geweld, seks en drugsgebruik was het boek al vrij snel na het verschijnen uiterst controversieel. In 1962 besloot een rechtbank in Boston het boek zelfs te verbieden vanwege obsceniteit, met name vanwege de thema’s kindermoord en pedofilie. In 1966 werd dit besluit echter teruggedraaid vanwege de ‘sociale waarde’ van het boek.
Adventures of Huckleberry Finn
Mark Twain
Tot slot is ook (vermeend) racisme een belangrijke reden voor controverse rondom een boek. Het bekendste voorbeeld hiervan is ongetwijfeld ‘Adventures of Huckleberry Finn’ van Mark Twain. Met name omdat het woord ‘nigger’ meer dan 200 keer voorkomt in het boek, wordt het tegenwoordig door veel mensen beschouwd als racistisch.
Opmerkelijk genoeg was het boek ten tijde van zijn verschijning in 1884 ook controversieel, maar niet om dezelfde redenen. Lezers beklaagden zich toen vooral over de vulgariteit van hoofdpersoon Huck, die ‘niet alleen jeukte, maar ook krabte’ en het woord ‘zweet’ in de mond nam, terwijl hij ‘transpiratie’ had moeten gebruiken. Het boek, dat inmiddels bekend staat als een van de beste werken uit de Amerikaanse literatuur, werd in de 19e eeuw dan ook afgedaan als ‘het grootste soort afval’.
Hunger Games
Ook de populaire ‘Hunger Games Trilogie’ wordt inmiddels door veel lezers verafschuwd. Naast de verheerlijking van geweld en het vermeende racisme wordt schrijfster Suzanne Collins door sommige lezers ook ‘insensitiviteit’ en ‘een hang naar het occulte’ verweten. Enkele honderden lezers schreven dan ook naar de American Library Association met het verzoek de reeks te censureren of verbieden. Of Collins, met inmiddels 23 miljoen verkochte boeken en een succesvolle verfilming van het eerste deel van haar trilogie, zich hier druk over maakt, is echter nog maar de vraag.
