De onderdrukking van vrouwen in het Oude Griekenland

Themamaand Oudheid - Afgezien van de mythische Amazonen, die erg wreed waren, werden vrouwen gezien als het zwakkere geslacht in de Oude Griekse samenleving van de vijfde en vierde eeuw voor Christus. Zowel in hun jeugd als tijdens hun huwelijk stonden vrouwen altijd onder het toezicht van een mannelijke voogd. Ze werden gezien als seks beluste wezens en alleen bedoeld om nageslacht op de wereld te zetten.  

Mythische Amazonen

De Amazonen waren voor vrouwen in de Griekse Oudheid een perfect voorbeeld van vrouwelijke kracht. De Grieken waren bang voor deze agressieve mythische vrouwen.  De Amazonen zouden op een eiland leven met alleen maar vrouwen en alle mannen doden die ze tegen kwamen. Af en toe bedreven ze wel de liefde met de mannen zodat ze vrouwelijke opvolgers kregen. De Amazonen stonden bekend om hun jacht- en vechtkunsten en konden goed paardrijden. Ze aanbaden de Griekse godin Artemis, de godin van de jacht en de maan, die hen kracht gaf om iedereen te verslaan.

Vrouwelijke biologie

Hoe de mannen in de Griekse samenleving aankeken tegen de vrouwen, werd voornamelijk bepaald door de vrouwelijke biologie en haar seksualiteit. De vrouwen werden ingedeeld in de volgende categorieën: het jonge, seksueel nog onrijpe meisje, de huwbare maagd, de seksueel actieve vrouw en moeder en de niet-langer vruchtbare vrouw. Deze indeling was dus gebaseerd op de seksualiteit van de vrouw. De maagdelijkheid van de dochters werd zoveel mogelijk bewaakt door de familie. Om dit te kunnen doen, werden vrouwen in de gaten gehouden door een mannelijke voogd, de broer of echtgenoot. Ze mochten nergens heen zonder die voogd. Vrouwen werden namelijk altijd verdacht van overspel omdat ze seksueel lastig te bevredigen waren. Ze waren seks beluste wezens die de samenleving zouden ontregelen als ze vrije burgers zouden zijn.

Huwelijk belangrijk voor de Grieken

Alle vrouwen in de Griekse samenleving werden geacht te huwen en kinderen voort te brengen. Voornamelijk een zoon die de geslachtslijn kon voortzetten was belangrijk. De meeste vrouwen waren dan ook moeder. Natuurlijk kon er in een huwelijk ook sprake zijn van liefde en affectie, maar de vrouw had een ondergeschikte positie in het huwelijk. Mannen mochten bijvoorbeeld concubines en maîtresses hebben. Het was zelfs wettelijk toegestaan dat een man vrije kinderen kon verwekken bij een ‘erkende’ bijvrouw. Voor vrouwen was een minnaar echt een misdaad.

Gescheiden invloedssferen

Vrouwen waren voornamelijk in huis te vinden en werden niet geacht zich veel op straat te laten zien. De levenssferen van de man en de vrouw waren dus strikt gescheiden. Dit was voornamelijk bij de hogere en middengroepen. De armen hadden geen geld voor slaven of personeel en werd de vrouw gedwongen ook te werken voor het onderhoud van de familie. Lichamelijk waren vrouwen inderdaad niet sterk omdat ze heel de dag in huis moesten blijven en na een zwangerschap waren ze vaak verzwakt. Omdat ze ook  geen hoge intelligentie zouden hebben, hadden de vrouwen zelf geen bezit. Tijdens het huwelijk gingen al haar bezittingen over naar de man. De enige Griekse waar de positie van de vrouw anders was, was Sparta. Daar hadden de vrouwen een belangrijke rol omdat ze goede soldaten moesten voorbrengen. De vrouwen waren niet politiek actief maar hadden wel veel invloed, geld en soms zelfs een stukje land.

Lysistrata en de vrouwelijke religieuze activiteiten

Een van de bekendere komedies over het lot van de vrouw is het werk Lysistrata van de Griekse schrijver Aristophanes uit 414 v.Chr. De komedie gaat over de positie van vrouwen aan het einde van de Peloponnesische Oorlog (431-404 v.Chr.). De vrouwen nemen de Acropolis over, waar ook het staatsgeld wordt bewaard, en weigeren aan hun mannen elke vorm van seksuele activiteit. Zo dwingen ze de mannen om vrede te sluiten in de oorlog, aangezien de mannen niet zonder geslachtsgemeenschap zouden kunnen leven. De vrouwen gebruiken hier hun ondergeschikte positie om de mannen te dwingen vrede te sluiten. Met de komedie bracht Aristophanes deze discussie aan het licht.