Eerste voorzitter Tweede Kamer: Jan Elias Nicolaas van Lynden van Hoevelaken
Gisteren maakte Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet bekend na de verkiezingen van september dit jaar, niet meer terug te zullen keren naar de Kamer. Na bijna 20 jaar werkzaam te zijn geweest in Den Haag, is het volgens Verbeet ‘tijd voor andere zaken’. In 1814 werd Jan Elias Nicolaas van Lynden van Hoevelaken uitgeroepen tot eerste voorzitter van de Tweede kamer.
Van Lynden van Hoevelaken was een Gelderse edelman, die voor de Napoleontische tijd (voor 1795) burgemeester van Harderwijk en gedeputeerde van de Staten Generaal was voor Gelderland. Hij was orangist of prinsgezind. Aanhangers van deze conservatieve, calvinistische stroming, stonden achter stadhouder Willem V, terwijl de patriotten zware kritiek op hem uitten en politieke hervorming eisten, alsmede meer rechten voor katholieken en andere gelovigen. De komst van de Fransen maakte de positie van de orangisten moeilijk. Er kwam een einde van de regering op basis van rangen en standen en de Staten-Generaal werd vervangen door de Nationale Vergadering. Dit betekende dat van Lynden van Hoevelaken werkloos werd. Dit zou zo blijven tot het einde van de Franse tijd.
Voorzitter Tweede Kamer
Dit einde kwam in 1813, met de ondergang van Napoleon. Na het Congres van Wenen kwamen er staatkundige hervormingen en de oudste zoon van Willem V werd in 1815 uitgeroepen tot Willem I, koning der Nederlanden. Er werd een nieuwe Staten-Generaal opgericht, bestaande uit een Eerste en een Tweede Kamer. De voorzitter van de Tweede Kamer werd jonkheer van Lynden van Hoevelaken, die altijd trouw was gebleven aan de Oranjes. In 1814 werd de eerste Kamervergadering gehouden, met hem als voorzitter.
Verdere loopbaan
Na zijn voorzitterschap werd van Lynden van Hoevelaken lid van de zogenaamde Grondwetscommissie, maar na een aantal maanden keerde hij weer terug naar de Tweede Kamer, ditmaal als lid. Van 1837 tot 1840 was hij voorzitter van de Raad van State., het belangrijkste adviesorgaan van de regering. Jan Elias Nicolaas van Lynden van Hoevelaken stierf op 16 januari 1841 in Den Haag.
Afscheid Verbeet
Het aangekondigde afscheid van Gerdi Verbeet als Kamervoorzitter doet veel stof opwaaien. Ze was populair onder de parlementsleden en velen hebben al gezegd het erg jammer te vinden dat Verbeet vertrekt. Enkele critici menen bovendien dat het onverantwoordelijk is om in een onzekere politieke tijd op te stappen. Het is nog niet bekend wie de mogelijke opvolger van Verbeet wordt.
