Fortaleza, stad met Nederlandse wortels

Op 29 juni 2014 behaalde de ploeg van Louis van Gaal een wonderbaarlijke zege op Mexico, in een verhitte wedstrijd waarin het Nederlands Elftal pas in de laatste minuten en blessuretijd excelleerde: 2-1. Fortaleza, de stad waarin de strijd werd gestreden, kent een lange geschiedenis waar Nederland een opmerkelijke rol in speelt.

Ontdekking

De Braziliaanse geschiedenis startte officieel op 22 april 1500, toen de Portugese ontdekkingsreiziger Pedro Álvares Cabral voet zette op Braziliaanse bodem. Het duurde nog meer dan een eeuw voordat de Portugezen de omgeving van het latere Ceará, de deelstaat waar Fortaleza hoofdstad van werd, verder werd geëxploreerd. Onder leiding van Pedro Coelho de Souza werd in 1603 een klein fort gebouwd aan de monding van de rivier Ceará, genaamd São Tiago.

São Sebastião

Coelho de Souza en zijn mannen konden niet goed omgaan met de ontzettende droogte, de tegenwerking van de plaatselijke indianen en de Franse aanvallen, dus nam de Portugees Martin Soares Moreno de macht over het fort over. Deze Portugees verjaagde de Fransen, breidde het fort uit en veranderde de naam in Fort de São Sebastião.

Schoonenborch

Vanaf 1630 veroverden Nederlanders delen van het huidige Brazilië. Ze namen in 1637 het fort van São Sebastião in en heersten over het gebied van Ceará. In 1644 bevochten indianen en Portugezen gezamenlijk de Nederlanders. São Sebastião werd vernietigd, maar de Nederlanders bleven. Op een plek in de buurt bouwden ze onder leiding van Matthias Beck Fort Schoonenborch, wat een trots bezit van de West Indische Compagnie werd. Maar niet voor lang. In 1654 werden de Nederlanders uit Brazilië gejaagd en kwam het fort in handen van de Portugezen.

Ontwikkeling tot stad

Fort Schoonenborch werd Fortaleza de Nossa Senhora de Assunção. In de daaropvolgende eeuwen groeide het fort uit tot een dorp, Fortaleza genaamd. Op 13 april 1726 werd het groeiende dorp benoemd tot hoofdstad van Ceará. Toch kreeg ze pas in de negentiende eeuw officieel stadsrechten. Tot het begin van de negentiende eeuw was het een kleine en arme stad, maar met de toename van de export van katoen naar Groot-Brittannië en koffiebonen naar Frankrijk, werd het een stad van formaat. Qua infrastructuur werden grote aanpassingen gedaan en de stad kreeg een meer ontwikkeld, welvarend aanschijn.

Armoede en opstanden

Toch profiteerden lang niet alle inwoners van deze toegenomen welvaart. Verschillende grote opstanden teisterden de stad en verschillende buurtsteden en provincies. Het klimaat was er te droog om qua landbouw voorspoed te brengen en er heerste armoede en werkeloosheid. Nadat deze opstanden onder controle waren, volgden opstanden tegen slavernij. Aan het einde van de negentiende eeuw, in 1884, was Fortaleza de eerste Braziliaanse stad die de slavernij afschafte.

Toerisme

Ondanks armoede bleef de stad groeien en in 1922 bereikte het inwonertal de 100.000. In de twintigste eeuw ontwikkelde de stad zich als een industrieel centrum op het gebied van voedsel en textiel. Sinds het begin van de jaren negentig lijkt de stad zijn winstgevendste bestemming te hebben gevonden: toerisme. Verschillende luxe vijfsterrenhotels sieren naast de toeristische stranden de skyline van de stad met inmiddels 2,55 miljoen inwoners. Hiervan wonen wel op zijn minst 700.000 mensen in de favelas, de zogenaamde sloppenwijken.

De stad waarvan de wortels liggen in een fort van Nederlandse makelij, bood gisteren gastvrij plaats aan het land dat tegenwoordig de wereld niet meer verovert door veldslagen en het bouwen van forten, maar het spelen van mooie voetbalwedstrijden.