Franz Ferdinand

De Oostenrijks-Hongaarse aartshertog Franz Ferdinand werd in 1914 in Sarajevo doodgeschoten door Gavrilo Princip. Deze gebeurtenis wordt gezien als het begin van de Eerste Wereldoorlog.  

Begin leven Franz Ferdinand

Franz Ferdinand werd op 18 december 1863 geboren te Graz. Hij was de zoon van aartshertog Karel Lodewijk van Oostenrijk en Mari Annuciata van Bourbon-Sicilië en een neef van keizer Franz Joseph Karl I. Na de dood van zijn vader en van de zoon van keizer Franz Joseph Karl was hij de persoon die de meeste aanspraak maakte op de titel van keizer in het geval van het overlijden van zijn oom.

Op 1 juli 1900 trouwde hij met Sophie Chotek en samen kregen zij drie kinderen: Sophie, Maximiliaan en Ernst. Franz en Sophie hadden een zogeheten morganatisch huwelijk, wat inhield dat Sophie en hun kinderen geen aanspraak konden maken op de troon. Zijn oom was namelijk tegen het huwelijk, hij vond dat Franz Ferdinand beneden zijn stand trouwde. Hij woonde het huwelijk dan ook niet bij.

Privé-leven

Franz Ferdinand was een stugge, onvriendelijke, despotische man. Hij had een kort lontje en het ontbrak hem aan charisma waardoor hij niet bepaald populair was onder zijn onderdanen. Hij was graag buiten zo had hij een prachtige rozentuin en zijn favoriete hobby was jagen. Dit deed hij echter niet zelf: hij liet zijn personeel de prooien opjagen en vanuit een stoel schoot hij de beesten dood. De dode dieren werden door personeel weer afgevoerd en zij reikten hem zelfs een nieuw geladen geweer aan.

Leestips-Boeken 

Voorafgaande aan de moord op Franz Ferdinand

In 1876 had Oostenrijk-Hongarije Servië geholpen om de Ottomanen te verdrijven. In 1878 werd de provincie Bosnië-Herzegovina bezet door Oostenrijk-Hongarije en in 1908 werd de provincie zelfs door het rijk, tegen de wil van Servië, geannexeerd. Buurland Servië wilde de provincie zelf graag annexeren om een groot Balkan land te vormen. De Bosnisch-Servische nationalistische groepering de Zwarte Hand wilde de aartshertog uit de weg ruimen. Drie studenten werden hiervoor getraind om de klus te klaren.

Moord op Franz Ferdinand

Op 28 juni 1914 bracht Franz met zijn vrouw een bezoek aan Sarajevo. Eén van de drie studenten gooide een granaat die de aartshertog zelf nog net op tijd kon opvangen en weggooien. Hierbij raakte een aantal mensen gewond. Eén van de drie studenten, Gavrilo Princip, had zich er al bij neergelegd dat de aanslag mislukt was en ging naar een bar. Franz Ferdinand gaf zijn chauffeur later die dag opdracht af te wijken van de route en een bezoek te brengen aan de gewonden in het ziekenhuis. Princip kwam uit de bar lopen toen hij op dat moment toevallig de aartshertog zag. Hij aarzelde geen moment en loste een aantal schoten waarbij Franz Ferdinand en zijn vrouw om het leven kwamen. Enkele maanden na de moord verklaarden Oostenrijk-Hongarije en bondgenoot Duitsland de oorlog aan Servië. Binnen een week was bijna heel Europa betrokken bij de oorlog.

Princip stierf nog in april 1918, nog voordat de oorlog voorbij was, in een gevangenis aan de gevolgen van tuberculose. Er bestaat al jaren een discussie over wat hij precies was: een vrijheidsstrijder of een nationalistische terrorist. Het besluit om een standbeeld voor hem op te richten in het Kalemegdan-Park is dan ook niet onomstreden.