Geschiedenis studiefinanciering: aantal beurzen gestegen van zeventig naar 250.000

Het collegejaar is weer begonnen en tienduizenden nieuwe studenten krijgen studiefinanciering. Vorig jaar waren dat er ongeveer 250.000 en ook lang geleden maakten studenten gebruik van 'stufi'. Al in 1815 bood Koning Willem I een beurs aan om studeren te stimuleren. Sindsdien was men het er vrijwel altijd over eens dat studenten financiële steun nodig hebben.

Studeren is een dure grap, want sinds 2015 wordt de studiefinanciering niet omgezet in een gift. Studiefinanciering blijft een lening, waardoor de kosten om te studeren flink toenemen. Daarnaast zijn ook de huur van studentenkamers en de kosten van het collegegeld gestegen. Dit schooljaar kost het collegegeld 1984 euro, terwijl dat in 2011 nog 1713  euro was. Volgend jaar gaat het collegegeld nog verder omhoog naar 2006 euro.  De stijging van het collegegeld is niets nieuws. Tussen 1970 en 1990 steeg het college ook al zestien keer.

Zeventig studenten met studiefinanciering

Koning Willem I had ook door dat studeren niet niets kost, want al in de negentiende eeuw bood hij studenten een beurs aan. Onze koning had steun nodig van ambtenaren. Hij wilde een gecentraliseerde staat met één volk, één taal, één geloof, één geschiedenis en één cultuur. De studiebeurs, die zo'n dertig procent van die studiekosten dekte, had weinig effect op het aantal studenten, want universiteiten droegen zelf de studenten aan die in aanmerking kwamen voor een beurs. In 1815 kregen zeventig studenten de beurs. Andere studenten betaalden hun studie volledig zelf.

Eeuwige student

In de eerste helft van de twintigste eeuw werd er gesproken over de eeuwige student. Er werd veel gedronken en vernielingen aangericht. Studeren leek soms zelfs een bijzaak, want wat langer over je studie doen kon best. De hoge kosten voor de regering zaten namelijk vooral in de voorzieningen voor school. De politiek maakte geen probleem van langstudeerders. Na de Tweede Wereldoorlog wilde de regering studeren aantrekkelijker maken vanwege het tekort aan hoogopgeleid technisch personeel. Daarnaast dacht men niet langer dat studeren louter was weggelegd voor de rijken. Wie geboren werd als een dubbeltje kon uitgroeien tot een kwartje. Studenten van erg arme ouders kregen een studietoelage.

Wet omtrent studiefinanciering

Onderwijs werd meer en meer gedemocratiseerd en het aantal studenten nam toe, waardoor de politiek ingreep. In 1986 werd de studiefinanciering in de wet vastgelegd. Studenten kregen vanaf dat jaar ongeacht het inkomen van hun ouders en hun eigen inkomen een studiebeurs ter waarde van zeshonderd gulden (een kleine driehonderd euro) per maand. De hoogte van de basisbeurs was voor iedereen gelijk en dat kwam de politiek op kritiek te staan. Studenten van arme ouders verdienden een hoger bedrag dan studenten van rijke ouders, vond men.

Reizen met studenten-ov

Later, in 1991, kregen studenten naast een basisbeurs het onbeperkte studentenreisrecht voor het openbaar vervoer. Alleen een basisbeurs bleek niet voldoende voor studenten omdat de beurs niet opwoog tegen de stijgende kosten van het leven. In ruil voor het studentenreisrecht werd de basisbeurs meerdere malen verlaagd. Studenten waren boos over het reisrecht, want zij betaalden hun reiskosten liever van hun beursgeld.

Sudiefinanciering wordt ening

Inmiddels is de wet omtrent de studiefinanciering opnieuw verandert. Nieuwe studenten die studiefinanciering aanvragen, zitten vast aan een lening. Het bedrag dat studenten gedurende hun studieperiode lenen, moeten zij met een lage rente terugbetalen. De aanvullende beurs, een extra bedrag voor studenten met ouders met een kleine portemonnee, en het studentenreisproduct kunnen worden omgezet in een gift.