Gevaarlijke opslag

Meer dan 28.000 omwonenden van een brandend munitiedepot met 10.000 ton granaten zijn geëvacueerd uit de omgeving van de stad Izjevsk in Centraal-Rusland. Opslag van munitie is altijd een gevaarlijke onderneming, zo ondervonden ook de inwoners van de stad Delft in 1654.

Kruit is een gevaarlijk goedje. Het moet zorgvuldig bewaard worden. In de Gouden Eeuw gebeurde dat in zogenaamde kruithuizen. Meestal liggen die, om veiligheidsredenen, een eind van de stad vandaan. Zo niet in Delft. Daar lag sinds 1637 een kruithuis aan de noordoostelijke rand van de stad. Het kruithuis lag ondergronds en werd het Secreet van Holland genoemd (Secreet=Geheim). Omdat het geheim was, werden er in de directe omgeving gewoon woningen gebouwd waardoor nietsvermoedende mensen werden verrast door de ontploffing.

Delftse Donderslag gehoord op Texel

Op 12 oktober 1654 daalde Cornelis Soetens, de beheerder, in het het kruithuis af om een monster van het buskruit te nemen. Over wat er toen gebeurde is niets bekend. Aangenomen word dat vonken van zijn lantaarn in het kruit terecht zijn gekomen. In ieder geval volgde er om kwart over tien in de ochtend een reeks zware ontploffingen toen de 90.000 pond kruit de lucht in ging. Er wordt gezegd dat de ontploffing tot op Texel te horen was als een rommelende donder. Vandaar de naam Delftse Donderslag.

Honderden doden

Het precieze aantal doden is niet bekend. Geschat wordt enige honderden. Daar waren prominente Delftenaren bij zoals de schilder Carel Fabritius. De schade was enorm. In het hele omliggende terrein van het kruithuis, ten oosten van de huidige Verwersdijk, stond niets meer overeind. Vrijwel ieder gebouw in de stad werd beschadigd, inclusief de Oude en Nieuwe Kerk, waarvan de glas-in-lood ramen verloren gingen.

Herbouw

De herbouw werd gedeeltelijk bekostigd door een collecte die in de steden van Holland werd gehouden. Het nieuwe kruithuis verrees aan de Schie richting Delfshaven. Ver buiten de stadsmuren. Tegenwoordig is dit een scoutinghuis.De ramp in Delft inspireerde kunstenaars als Gerbrandt van den Eeckhout en Egbert van der Poel, en zette Joost van den Vondel aan tot het schrijven van een gedicht: 'Op het Onweder van 's Lants Bussekruit te Delft'

Afbeeldingen:

• Afbeelding: Egbert van der Poel [Public domain], via Wikimedia Commons