Ivan de Verschrikkelijke wordt uitgeroepen tot tsaar aller Russen

Op 16 januari 1547 wordt Tsaar Ivan de Verschrikkelijke uitgeroepen tot tsaar aller Russen.

Begin van zijn leven

Ivan de Verschrikkelijke, ook bekend als Ivan IV, werd geboren op 25 augustus 1530 te Kolomenskoje. Hij was de zoon van Vasili II van Moskou, grootvorst van Moskovië. Vasili stierf in 1533 waardoor Ivan al op driejarige leeftijd grootvorst werd. De moeder van Ivan, Jelena Glinsky, werd vorstin. Jelena stak haar verachting voor de Russische adel, de bojaren, niet onder stoelen of banken. Zij werd toen Ivan slechts acht was vermoord, vermoedelijk door bojaren vanwege die openlijke haat. Vervolgens brak op het paleis een enorme machtsstrijd uit. Ivan en zijn doofstomme broer Yuri werden door de adel die op het paleis woonden verwaarloosd en stierven bijna van de honger. De angst, achterdocht en het bedrog waarmee Ivan werd geconfronteerd veranderden zijn karakter voorgoed: hij kreeg voor zijn latere daden als staatshoofd de naam ‘de Verschrikkelijke’ toegekend.

Ivan wordt tsaar aller Russen

Hoewel Ivan officieel grootvorst was, had één bojaar illegaal de macht weten te grijpen: Andrej Sjoejski. Ivan was op dat moment pas dertien maar zijn meedogenloze karakter kwam toen al naar voren: hij liet Andrej levend opeten door een groep hongerige jachthonden. Ivan was opnieuw grootvorst en gebruikte zijn macht om vrouwen te verkrachten en mensen te vermoorden. Geïnspireerd door de grootsheid van het Ottomaanse Rijk liet Ivan zich op 16 januari 1547 tot tsaar aller Russen kronen. Dit was een hogere positie dan die van keurvorst. In datzelfde jaar trouwde Ivan met Anastasia Romanov.

Hervormingen en uitbreiding

Hoewel Ivan enigszins werd ingetoomd door zijn vrouw was hij nog immer een gewelddadige heerser. Hij bracht zijn rijk echter ook veel goeds, zo introduceerde hij de boekdrukkunst, hervormde hij het rechtssysteem, verbeterde hij de handelsrelaties met andere landen en onderwierp hij de kerk aan de staat. Om de macht van de bojaren terug te dringen organiseerde Ivan in 1550 voor het eerst een volksvergadering. In het huidige Siberië versloeg Ivan in 1560 de Tartaren wat een flinke gebiedsuitbreiding betekende voor de Russen.

Einde van zijn leven

In 1560 stierf zijn geliefde Anastasia waarna de tsaar zich nog vreemder en gewelddadiger ging gedragen. Hij gaf de bojaren de schuld van haar dood en liet tallozen bojaren ombrengen. Vervolgens werd de oprichniki opgericht, een geheime politie van de tsaar die zuiveringen uitvoerde. Een dieptepunt was een ruzie met zijn zoon waarbij Ivan zijn zoon dusdanig hard sloeg dat deze ter plekke overleed. Van deze daad was Ivan overigens kapot van verdriet. Enkele jaren later stierf Ivan.