Kamehameha I: de eerste koning van Hawaï

Zijn volledige naam luidde Kalani Paiea Wohi o Kaleikini Keali’ikui Kamehameha o ‘Iolani i Kaiwikapu kaui Ka Liholiho Kunuiakea, beter bekend als Kamehameha de Grote. Het luktehem om in 1810 alle Hawaïaanse eilanden te verenigen, waarna hij de eerste koning van het nieuwe koninkrijk Hawaï werd. Het levensverhaal van deze fascinerende man is omgeven door oude legenden.

Jeugd van Kamehameha

Er bestaat veel onduidelijkheid over de exacte geboortedatum van Kamehameha. Veel genoemde jaartallen zijn 1736/37 of rond 1758. De onduidelijkheid ontstaat doordat de geboorte niet geregistreerd werd en de legende rondom zijn geboorte als bron moet dienen. Hij was een zoon van Keoua, een hoge bevelhebber, en van Kekuiapoiwa, de dochter van de vroegere koning. In zijn jeugd onderscheidde Kamehameha zich als getalenteerde strijder toen hij diende onder zijn oom Kalaniopu’u, die verschillende districten regeerde. In die tijd was het gebruikelijk om meerdere vrouwen te hebben. Zo zou ook de Hawaïaanse koning veel vrouwen hebben gehad. Kamehameha zou op 8 mei 1819 zijn gestorven, nadat hij het Koninkrijk Hawaï had gesticht.

Geboortelegende

Volgens een Hawaïaanse legende zou er een groot heerser geboren worden als er een heldere ster, Kokoiki, aan de hemel verscheen. Volgens deze legende zou de heerser al zijn rivalen verslaan en de enige koning worden over alle eilanden. Om de geboortedatum van Kamehameha te achterhalen, is deze legende een bron. 1758 wordt hierdoor vaak gebruikt als geboortejaar, omdat toen de verschijning van komeet Halley zou zijn geweest. De legende en de geboorte van Kamehameha zorgde voor angst bij de toenmalige heersers over de eilanden, omdat hun heerschappij in gevaar kwam. Zij gaven de opdracht om Kamehameha te doden. De ouders van het pasgeboren kind hielden hier rekening mee en verborgen hem. Daardoor kreeg hij de naam Kamehameha: De Eenzame.

De vereniging

Een andere Hawaïaanse legende vertelde dat hij die de Naha Steen kon optillen, degene is die de eilanden zou verenigen. Na de dood van koning Kalaniopu’u in 1782 werd het eiland verdeeld tussen Kamehameha en zijn neef Kiwalao. Het ging al snel mis tussen de twee en De Eenzame vermoordde zijn neef. Kamehameha kreeg in deze strijd hulp van twee Europeanen: Isaac Davis en John Young. Het gevolg was een serie van gewelddadige veroveringen en in 1795 waren alleen Kauai en Niihau niet onder controle. Pas in 1810 kwamen die eilanden ook onder zijn gezag door vredesverdragen en mocht Kamehameha zich de eerste koning van Hawaï noemen. De voorspelling van de Naha Steen was uitgekomen, de nieuwe koning zou op zijn veertiende de steen hebben opgetild.

Heerschappij van Kamehameha de Grote

Onder leiding van de grote koning veranderde er veel op de eilanden. Kamehameha unificeerde het rechtssysteem en zorgde ervoor dat er handel op gang kwam met Europa en de Verenigde Staten. Ook besloot hij dat buitenlanders geen land mochten bezitten. De Engelsen Isaac Davis en John Young werden de adviseurs van de koning. Ondanks deze westerse invloeden bleef Hawaï authentiek. Zo werden er ook geen missionarissen gestuurd, omdat Kamehameha niet van zijn eigen Hawaïaanse godsdienst wilde wijken. Hij stelde een wet in (de mamalahoe kanawai) die de gewone burgers beschermde in tijden van oorlog. Door al deze maatregelen lukte het de ooit zo eenzame koning om Hawaï in een eeuw van ontdekkingsreizen en kolonisatie onafhankelijk te houden.

Dood en nagedachtenis

Kamehameha bleef koning tot zijn dood in 1816. Zijn laatste rustplaats is onbekend, maar de nagedachtenis aan deze grote koning leeft nog voort. Op 22 december 1871 besloot de toenmalige koning Kamehameha V een herdenkingsdag voor de eerste koning van Hawaï in het leven te roepen. 11 juni werd omgedoopt tot Kamehameha Dag en werd in 1872 voor het eerst gevierd. Op elk eiland werden er festiviteiten georganiseerd, zoals carnavals, kermissen, feesten en verschillende soorten wedstrijden. Vandaag de dag wordt Kamehameha nog steeds herdacht en vereerd op 11 juni, hij was immers de eerste grote koning van het Koninkrijk Hawaï.