Koerden en Turken steeds vaker slaags met elkaar
De Turken willen mogelijk 'preventief' gaan ingrijpen in Noord-Irak. In dit gebied raken Turkse troepen steeds vaker slaags met Koerdische milities. De Koerden strijden al generaties lang voor een eigen staat. Na de val van Saddam Hoessein hebben de Koerden in Noord-Irak een sterk bolwerk opgebouwd.
De oorsprong van het Koerdische volk is niet bekend. Mogelijk zijn ze verwant aan de Meden uit de oudheid. In ieder geval zijn ze in taal en cultuur een duidelijk te onderscheiden groep. Het Koerdisch is een Indo-Europese taal en kent vijf dialecten. De taal is verwant aan de taal van de Meden en de Parthen, en aan het Perzisch en Ossetisch. Het gebied waar de Koerden wonen maakt deel uit van verschillende staten: Turkije, Iran, Irak, Syrië, en de grensgebieden van Armenië en Georgië. Maar tot een eigen staat is het tot dusver nooit gekomen. De Koerden maakten tot het begin van de 20e eeuw deel uit van het Ottomaanse Rijk.
Gemiste kans voor de Koerden
Het Ottomaanse Rijk ging ten onder in de Eerste Wereldoorlog. In 1920 werd in Parijs de Vrede van Sèvres getekend door de Geallieerden en de Ottomanen. Het verdrag voorzag, mede onder druk van de Amerikaanse president Woodrow Wilson, in onafhankelijkheid voor de Armeniërs en de Koerden. Wilson was een sterke voorstander van zelfbeschikkingsrecht voor ieder volk.
De Vrede van Sèvres was voor de Ottomanen onverteerbaar. Want niet alleen zouden ze veel gebied verliezen aan de Koerden en Armeniërs, maar ze raakten ook andere gebieden, zoals Irak en Syrië kwijt. Deze dreiging was één van de factoren die meespeelden bij de Turkse opstand onder Kemal Atatürk (1881-1938). Nadat deze in 1922 aan de macht was gekomen weigerde hij het verdrag van Sèvres te ratificeren. In 1923 werd een nieuw vredesverdrag getekend: de Vrede van Lausanne, waarin de nieuwe grenzen van de republiek Turkije werden vastgesteld. Het verdrag van Lausanne sprak niet meer over Koerdistan. Volgens Atatürk was iedereen die binnen de Turkse grenzen woonde per definitie Turk. Het bestaan van een Koerdisch Volk werd decennialang ontkend.
Verdeeldheid en vervolging
Het feit dat de Koerden over zoveel verschillende staten zijn verspreid, maakte het streven naar een eigen staat er niet eenvoudiger op. In diverse landen ontstonden eigen Koerdische partijen, die binnen bijvoorbeeld Iran of Turkije streefden naar autonomie. De Koerdische partijen waren het onderling lang niet altijd eens, waardoor een gezamenlijk optreden, ook in de internationale politiek, vaak lastig was. Vandaar dat sommige Koerden uiteindelijk in de politiek geen heil zagen en gewapenderhand proberen een eigen staat te verwezenlijken. De PKK is één van deze groeperingen. Maar ook in Irak en Iran bestaan Koerdische milities. In Irak trad Saddam Hoessein hard op tegen de Koerden. Een bekend voorbeeld daarvan is de gifgasaanval op de Koerdische stad Halabja op 16 maart 1988, waarbij meer dan 5000 mensen omkwamen. Na de val van Saddam Hoessein in 2003 verkregen de Koerden verregaande autonomie in Noord-Irak. Turkije zag dat als een grote bedreiging en stuurde troepen naar de grens met Noord-Irak. Sindsdien zijn er regelmatig schermutselingen tussen de Koerdische milities en het Turkse leger.
