Koning Willem I voert de Koninklijke onderscheiding in

Tijdens de zogenaamde lintjesregen werden vlak voor Koninginnedag meerdere onderscheidingen tegelijk uitgedeeld. In totaal hebben 3016 personen in 2013 een Koninklijke onderscheiding ontvangen voor bijzondere verdiensten aan de Nederlandse maatschappij. Vijftien personen kregen daarbij de hoogste onderscheiding, ‘de Orde van de Nederlandse Leeuw’. Deze onderscheiding werd in 1815 voor het eerst uitgereikt door Koning Willem I.

Het Nederlandse decoratiestelsel, het politiek en bestuurlijk systeem van beloningen en eerbewijzen, werd opgericht in 1815, toen koning Willem I de Militaire Willems-Orde en de Orde van de Nederlandse leeuw instelde. Deze onderscheidingen waren bedoeld om met name de opmerkelijke militaire of civiele prestaties van personen te belonen. Beide orden waren dus gebaseerd op verdiensten, in tegenstelling tot daarvoor, toen dergelijke onderscheidingen enkel verbonden waren aan het adeldom.

De Orde van de Nederlandse Leeuw

Een benoeming in de Orde van de Nederlandse Leeuw werd in het Nederlandse Decoratiestelsel gezien als een zeer exclusieve en hoge eer. De eerste decorandus was in 1815 de Prins van Oranje-Nassau, die tijdens de veldtocht tegen Napoleon gewond was geraakt. Daarna kregen bijvoorbeeld Kamerleden die 12 jaar lid waren van de Staten-Generaal hun ‘Leeuw’, maar ook oud-ministers, ambassadeurs, burgermeesters van grote steden, hoogleraren en vooraanstaande kunstenaars. Verdienstelijke Nederlanders die niet tot de notabelen werden gerekend, werden binnen de orde als ‘Broeder’ onderscheiden.

De Orde van Oranje-Nassau

In 1892 werd een derde Nederlandse orde ingesteld: de Orde van Oranje-Nassau. Deze onderscheiding was vooral bedoeld om ook buitenlandse diplomaten een Koninklijke onderscheiding te kunnen geven. Een eeuw later, in 1996, werd het Nederlandse decoratiestelsel ingrijpend herzien. Diverse commissies en werkgroepen wilden een modern stelsel doorvoeren, waarbij niet steeds dezelfde verdiensten werden gehonoreerd. Er kwam meer aandacht voor emancipatie van bepaalde bevolkingsgroepen en gelijkstellingen van de verschillende beroepsgroepen.

Persoonlijke bijzondere verdiensten voor de samenleving

Vanaf 1996 werd er voor het eerst gedecoreerd onder de werking van het herziene stelsel en speelden rang, stand of automatisme niet langer een rol in de beloning van een decorandus. Voortaan golden persoonlijke bijzondere verdiensten voor de samenleving veel sterker dan voorheen. Olympische gouden medaille winnaars kwamen vanaf dat moment bijvoorbeeld ook in aanmerking.