Kröller-Müller geopend op de Veluwe

Otterlo 13 juli 1938 – Aandachtig kijken Helene Kröller-Müller en Minister Welter van Koloniën naar ‘de Aardappelpoters van Van Gogh.’ De auto’s met gasten rijden ondertussen af en aan voor de opening van het nieuwe museum op de Veluwe.

Ze heeft er maar kort van kunnen genieten: haar droom van een groot kunstmuseum op de Veluwe. Helene Kröller-Müller, de verwoede kunstverzamelaarster van schilders als Van Gogh en Picasso, stierf een jaar na de opening. Haar grote museum was niet gerealiseerd wegens geldgebrek en ze moest het doen met een veel kleiner ‘overgangsmuseum’. Helene wordt gezien als de vrouw die een enorme impuls heeft gegeven aan het oeuvre van Van Gogh door zijn werken begin twintigste eeuw voor forse bedragen te verzamelen. Ook exposeerde ze zijn werk in Amerika. Helene heeft laten zien hoe groot de invloed van een kunstmecenas kan zijn voor het werk van een kunstenaar.

Briefwisselingen met Sam van Deventer

Helene Kröller-Müller groeide op in Essen, Duitsland als dochter van een vermogend handelaar in mijnbouwproducten. Ze trouwde in 1888 met een werknemer van haar vader, de Nederlander Anton Müller. Het stel vestigde zich in Rotterdam en Anton nam de firma van haar vader over. Onder zijn bestuur werd het bedrijf zeer vermogend. Anton en Helene kregen vier kinderen. Helene had geen goede verstandhouding met haar gezin, maar ontwikkelde wel een bijzondere relatie met een van de vrienden van haar zoon, Sam van Deventer. Met Van Deventer onderhield Helene dertig jaar lang uitvoerige briefwisselingen over haar gevoelsleven en liefde voor de kunst.

Grote kunstcollectie en opening van het Kröller-Müller museum

Ze was een van de eerste vrouwen in Europa die een grote kunstcollectie bij elkaar bracht. De collectie bestond uit maar liefst 11.000 werken. De kunstverzamelaarster wilde deze collectie onderbrengen in een groot museum op haar landgoed op de Veluwe. Meerdere architecten werden ontboden, waaronder Berlage, die ze met ruzie de laan uitstuurde. Het uiteindelijke museum werd gebouwd door Henry van de Velde en was een stuk kleiner dan gepland. Het museum werd door Helene het 'provosorisch museum' genoemd. Door de crisis in de jaren dertig was de firma Müller in zwaar weer terecht gekomen en was er geen geld meer voor de droom van Helene. Uiteindelijk werd op 13 juli 1938 toch het Kröller-Müller museum geopend. Het kleine museum werd gebouwd met geld van de staat aan wie ze haar collectie had overgedragen. Na het overlijden van Helene is het museum blijven voortbestaan en werd er gehandeld naar haar visie. Zo wordt haar collectie regelmatig aangevuld met moderne en hedendaagse kunst. Met de grote beeldentuin en een museum gelokaliseerd in een van de mooiste natuurgebieden van Nederland blijft Helenes nalatenschap voortleven. In het Kröller-Müller museum komen kunst, architectuur en natuur prachtig samen.

Leestip: ‘De eeuwigheid verzameld’ van Eva Rovers. De eerste echte biografie van Helene Kröller-Müller aan de hand van haar briefwisselingen met Sam van Deventer.