Mislukte aanslagen op Fidel Castro

Tijdens de Koude Oorlog groeit Fidel Castro, leider van het communistische Cuba, al snel uit tot de aartsvijand van de Verenigde Staten. Als onderdeel van ‘Operation Mongoose’ pleegt de CIA daarom gedurende de jaren ’60 tientallen aanslagen op zijn leven. De geheim agenten maken hierbij onder andere gebruik van dodelijke bacteriën, vergiftigde vulpennen en explosieve schelpen.

Aanvankelijk was de jonge Fidel Castro advocaat, maar na zijn succesvolle revolutie tegen de Cubaanse dictator Batista werd hij in 1959 de nieuwe leider van Cuba. Zijn anti-imperialistische retoriek en zijn goede relaties met de Russische premier Chroesjtsjov resulteerden al snel in een verslechtering van de verstandhouding tussen Cuba en de Verenigde Staten.

Operation Mongoose

In april 1961 probeerde de Amerikaanse inlichtingendienst CIA een revolutie tegen Castro te ontketenen door ongeveer 1.500 Cubaanse ballingen te verschepen naar Cuba. Deze ‘Invasie in de Varkensbaai’, die plaatsvond in opdracht van de Amerikaanse president Eisenhower, liep echter uit op een grote nederlaag. Eisenhower’s opvolger, president John F. Kennedy, probeerde daarom vanaf november 1961 een andere strategie. Hij verleende zijn toestemming aan ‘Operation Mongoose’, een CIA-operatie die onder andere bestond uit het plegen van een aantal aanslagen op het leven van Fidel Castro.

De volledig intacte haardos en baard van Castro, 1978

Gif en bacteriën

Vrijwel direct begon de CIA met het bedenken en het opzetten van tientallen aanslagen. Eén van de meest toegepaste methodes was het vergiftigen van allerlei geschenken aan Castro. Onder andere sigaren, ijsjes en zelfs een vulpen werden voorzien van gif. Daarnaast bestonden er ook plannen om onder meer zijn zakdoek, zijn koffie en zijn duikfles te voorzien van dodelijke bacteriën, waaronder cellen die tuberculose veroorzaken. De CIA probeerde zelfs een haaruitvalmiddel in zijn schoenen te stoppen, zodat Castro zijn kenmerkende haardos en baard zou verliezen. Geen van al deze methodes bereikten echter het gewenste resultaat

Maffiabaas en ex-geliefde

Naast eigen agenten schakelde de CIA ook regelmatig buitenstaanders in bij hun plannen. Zo ging de dienst onder meer een samenwerking aan met de lokale maffiabaas Santos Trafficante junior, die beloofde Castro uit de weg te ruimen. In werkelijkheid voerde Trafficante de door de CIA bedachte plannen echter nooit uit, maar meldde hij ze juist aan Castro. Ook de samenwerking tussen de CIA en een ex-geliefde van de Castro, Marita Lorenz, leverde geen succes op. Lorenz werd door de inlichtingendienst voorzien van een aantal gifpillen, maar ze besloot ze uiteindelijk niet te gebruiken. Naar eigen zeggen kon ze de moord niet uitvoeren omdat ze “nog steeds [hield] van die oude zak!”.

Ontploffende schelpen en sigaren

'Castro en de explosieve sigaar' op de cover van MAD, 1963

Omdat alle subtiele manieren om Castro uit de weg te ruimen niet werkten, bedacht de CIA na verloop van tijd ook steeds vaker iets minder subtiele strategieën. Eén van deze plannen behelsde het verstoppen van explosieve schelpen op een plek waar Castro graag ging duiken. De betreffende schelp zou voorzien worden van een opmerkelijk kleurtje, zodat de Cubaanse leider hem zeker zou inspecteren. Net als vele andere initiatieven werd dit plan uiteindelijk echter afgedaan als niet haalbaar. Een moordcomplot dat volgens vele bronnen daarentegen wel uitgevoerd werd, was dat van de explosieve sigaar. Het opmerkelijke geschenk van de CIA, dat in het gezicht van de Cubaanse leider moest ontploffen als hij hem op zou steken, is waarschijnlijk echter nooit bij Castro aangekomen.

638 aanslagen

Na de vele mislukkingen werd in 1965 besloten ‘Operation Mongoose’ weer stop te zetten. Sindsdien heeft de CIA naar eigen zeggen geen aanslagen meer gepleegd op het leven van Fidel Castro. Desalniettemin stamt het laatste bekende moordcomplot tegen de Cubaanse leider van slechts twaalf jaar geleden, toen er ruim 90 kilo explosieven werd aangetroffen onder een podium waar hij op zou treden. Volgens Fabian Escalante, voormalig hoofd beveiliging van Castro, zijn er inmiddels al 638 afzonderlijke aanslagen op het leven van Castro verijdeld. Of er nog meer zullen volgen en of er ooit één zal slagen is onbekend. Een succesvolle herhaling van de aanslag met de explosieve sigaar lijkt echter onwaarschijnlijk, want Castro stopte in 1985 met roken.