President Luis Carlos Galán: Colombiaanse drugsbestrijder

“Colombianen moeten weer trots worden op hun paspoort als ze bij de grens aankomen.” Met deze woorden spreekt Luis Carlos Galán de bevolking toe. De liberale Colombiaanse politicus doet er alles aan de drugskartels in zijn land de macht te ontnemen. Zijn populariteit bij het volk groeit, maar drugsbaron Pablo Escobar en de gehele narcoticahandel zijn alles behalve blij met de politicus. Zijn uitgesproken mening wordt hem uiteindelijk in ‘89 fataal. Zondag 21 december besteedt het programma Speeches aandacht aan Luis Carlos Galán. Interviews met familie, vrienden en onschuldige verdachten van de moord geven niet alleen inzicht in het leven van Galán, maar ook in dat van de Colombiaanse drugskartels.

Familie Luis Carlos Galán

Luis Carlos Galán Sarmiento werd op 29 september 1943 geboren in Bucaramanga, Colombia. Zijn vader Mario Galán was politicus en lange tijd baas van het succesvolle bedrijf Ecopetrol geweest. Zijn moeder had directe banden met president Eduardo Santos en politicus Jorge Gaitan. Het grote gezin, Galán had twaalf broers en zussen, was dan ook bepaald niet arm.

Vroeg politiek actief

Galán was al op erg jonge leeftijd politiek actief. Toen hij acht (!) jaar was deed hij mee aan protesten tegen de conservatieve president Laureano Gomez en op zijn veertiende deed hij mee aan studentenprotesten tegen het militaire regime van Gustavo Rojas Pinilla, waarna hij een nacht in de gevangenis doorbracht.

Studie & tijdschrift Vértice

In 1960 begon Galán zijn studie Rechten en Economie aan de overwegend conservatieve Universiteit in Bogotá. Hier startte hij zijn tijdschrift Vértice, waarin hij zijn liberale gedachtegoed ventileerde. Via deze weg kwam hij in contact met onder andere voormalig liberaal president Carlos Lleras. Lleras besloot artikelen te gaan schrijven voor het tijdschrift. Ook kwam hij in contact met voormalig liberaal president Eduardo Santos, tevens baas van Colombia’s grootste krant El Tiempo. In 1965 begon hij zijn werk als journalist voor deze krant.

Start politieke carrière

Luis Carlos Galán was erg succesvol als journalist bij El Tiempo. Hij raakte echter ook meer en meer betrokken bij de liberale partij in Colombia. Als student voerde hij al campagne voor presidentskandidaat Carlos Lleras Restrepo, waarna zijn aanzien binnen de partij in de jaren zestig gestaag groeide.

Minister van Onderwijs en Ambassadeur in Italië

In 1970, op 27-jarige leeftijd werd Galán door president Misael Pastrana gekozen tot Minister van Onderwijs. Galáns progressieve politiek zorgde voor veel verandering, zoals een opleiding voor leraren en meer samenwerking tussen scholen. In 1972 werd hij ambassadeur van zijn land in Italië en startte hij samenwerkingen tussen beide landen op verschillende gebieden.

Nuevo Liberalismo

In 1977-78 was Galán erg actief in de campagne voor de herverkiezing van president Carlos Lleras. Hoewel Lleras niet opnieuw president werd, kwam Galán in de Senaat als vertegenwoordiger van de gemeente Santander. Op 30 november 1979 richtte hij de Nuevo Liberalismo op, een fractie binnen de Liberale partij. Hiermee wilde hij de ‘crisis in de Colombiaanse politiek’, zoals hij het zelf noemde, tegengaan. De fractie streed voor modernisering van buitenlandse politiek, rechten van inheemse gemeenschappen, culturele en economische decentralisatie en sociale gelijkheid. Hiermee wilde de fractie de bevolking meer betrekken bij de politiek en corruptie tegengaan.

Gooi naar presidentschap

In de jaren zeventig werd de Nuevo Liberalismo steeds groter en in 1981 werd Luis Carlos Galán officieel een presidentskandidaat voor zijn partij. In 1982 verloor hij weliswaar de verkiezingen van de conservatieve kandidaat Belisario Betancur, maar won hij erg veel stemmen. Wel kreeg hij erg veel kritiek vanuit de liberale partij omdat hij zou zorgen voor onderlinge verdeeldheid. Hierom besloot hij niet mee te doen aan de presidentsverkiezingen van 1986.

Strijd tegen drugskartels

In 1987 besloot hij echter zichzelf opnieuw verkiesbaar te stellen nadat de liberale partij veel stemmen had verloren. Zijn drijfveer was vooral de voortdurende strijd tegen de drugskartels. Al lange tijd werd Colombia geterroriseerd door gewelddadige drugskartels, die niet alleen geweld maar ook politiek gebruikten als machtsmiddel. Vooral de Medellín kartel van Pablo Escobar zorgde voor grote problemen. In 1982 hadden zij al geprobeerd Nuevo Liberalismo te infiltreren, maar werden zij de deur gewezen door Galán.

Galán vermoord

In 1988 en 1989 werd Galán populair door zijn openlijke kritiek en afwijzing van de drugskartels en het drugsgeweld. Hij beloofde dat drugdealers uitgeleverd zouden worden aan de Verenigde Staten en op 4 juli 1989 kondigde hij zijn kandidaatschap als president aan. Galán ontving erg veel doodsbedreigingen, die hij meestal gewoon negeerde. Zijn campagne was erg succesvol en in de peilingen kreeg hij zo’n 60% van de stemmen.

De eerste moordaanslag op 4 augustus 1989 mislukte. Op 18 augustus slaagde de moordenaars echter wel. Hoewel Galáns veiligheidsteam hem had afgeraden te spreken in Soacha na een tip over een nieuwe aanslag, negeerde hij het advies en hield hij zijn speech. Hij werd neergeschoten met een machinegeweer en overleed in het ziekenhuis.

Niet alleen de 10.000 aanwezige toeschouwers zagen het gebeuren, maar ook de miljoenen Colombianen die de speech op televisie volgden. In 1996 bekende Pablo Escobars beroemde huurmoordenaar Jhon Jairo ‘Popeye’ Velasquez dat hij de moord had gepleegd in naam van de Medellín kartel. Nog steeds worden er mensen opgepakt voor de politieke moord, meest recentelijk in 2010 toen Miguel Maza Marquez, ex-directeur van de Colombiaanse veiligheidsdient, werd opgepakt vanwege medeplichtigheid in de moord op Galán.

Speeches is zondag 21 december vanaf 20.15 uur te zien op NPO2.