Rol van de Voorzitter van de Tweede Kamer

Khadija Arib (PvdA) is nogmaals verkozen tot voorzitter van de Tweede Kamer. In 2016 nam Arib het voorzitterschap over van Anouschka van Miltenburg. Zij stapte 12 december op na de presentatie van het Teeven-deal-onderzoek. Sinds 1983 wordt de Kamervoorzitter gekozen door de Tweede Kamer en niet door de koning. Wat is de rol eigenlijk van een Kamervoorzitter?

Benoeming door de Kroon

De functie van Kamervoorzitter bestaat al sinds de oprichting van de Tweede Kamer. Bij het ontstaan van de Tweede Kamer in 1815 werd het Kamerleden meteen duidelijk dat er iemand nodig was om debatten, discussies en toespraken in goede banen te leiden. In de periode tussen 1815 en 1983 werd de voorzitter elk jaar gekozen door de Kamer en benoemd door de Kroon. De Kamer stemde ieder jaar om een lijst met drie kandidaten voor het voorzitterschap samen te stellen. Deze lijst werd dan aangeboden aan de koning of koningin, die één van de kandidaten benoemde. In de praktijk was deze benoeming puur symbolisch en koos de Kroon altijd voor de kandidaat die bovenaan de lijst stond.

Stemronde

In 1983 veranderde dit en werd er besloten dat de Kamer via een stemronde zelf haar voorzitter ging benoemen. Daarnaast werd de termijn van het voorzitterschap verlengd van één jaar naar een gehele kabinetsperiode. Voordat de verkiezing plaatsvindt, maakt de Tweede Kamer een profielschets van de voorzitter waarna Kamerleden zich kandidaat kunnen stellen. Een Kamervoorzitter wordt alleen gekozen als diegene de absolute meerderheid aan stemmen krijgt.

Om ruzie te voorkomen

Eén van de taken van de Voorzitter van de Tweede Kamer is om debatten in de Kamer in goede banen te leiden en te zorgen dat iedereen aan spreken toekomt. Eén van de klachten van de Kamer is dat het kabinet vaak onvolledig antwoord geeft op Kamervragen. Dit pakt de voorzitter van de Tweede Kamer aan. De voorzitter kan de spreker waarschuwen, diegene het zwijgen opleggen en de vergadering beginnen en beëindigen. Tevens spreken Kamerleden altijd tegen de voorzitter en niet tegen andere Kamerleden, zodat Kamerleden tijdens een verhitte discussie geen ruzie krijgen.

Vertegenwoordiging van de Tweede Kamer

Naast het leidinggeven aan vergaderingen en debatten heeft de Voorzitter van de Tweede Kamer nog verschillende andere functies. Zo vertegenwoordigt hij of zij de Kamer bij officiële aangelegenheden, zoals ceremonies en bezoeken van buitenlandse staatshoofden. Daarnaast speelt de voorzitter een rol bij het bepalen van de begroting van de Tweede Kamer, het vaststellen van de agenda en andere praktische zaken.

Kamervoorzitters vanaf 2002

Khadija Arib had deze keer geen concurrenten. Het is voor het eerst sinds jaren dat na de verkiezingen niemand zich meldt voor het Kamervoorzitterschap. Daarmee mag de huidige Kamervoorzitter dus blijven zitten. Sinds 2002 waren er altijd concurrenten. Zo moest Gerdi Verbeet (PvdA) het in 2006 opnemen tegen Henk Kamp (VVD) en Maria van der Hoeven (CDA). In 2012 had Khadija Arib zich ook al kandidaat gesteld maar won Anouchka van Miltenburg (VVD) het voorzitterschap.