Sun Yat-sen wordt president van China
China 1911 - Na het uitbreken van grootschalige opstanden in het hele land wordt de keizer Puyi uit de weggeruimd. De revolutie slaagt en China wordt omgevormd tot een republiek. Op 29 december 1911 wordt Sun Yat-sen vervolgens gekozen als eerste president.
Paniek!
‘Chineezen doen aan alle kanten een aanval. Paniek.’ Dat schreef de Nederlandse gezant F.M. Knobel in Peking tijdens de Bokseropstand (1899-1901). De ambassadewijk werd onder vuur genomen en de Nederlandse ambassade brandde af. Een massale beweging was ontstaan in 1899 die zichzelf ‘De vuisten der Gerechtigheid en Eensgezindheid’ noemden. Met alle wapens die hen voorhanden waren gingen ze de westerse invloeden te lijf. De Europese mogendheden hadden het Chinese keizzerrijk namelijk vernederd en gedwongen tot het tekenen van allerlei nadelige verdragen en concessies, zoals het afstaan van Hong Kong en Shanghai aan de Engelsen.
Kannibalisme en hongersnood
Een Europese troepenmacht wist de boksers in 1901 echter te verslaan. Desondanks was er geen einde gekomen aan de woede en ellende onder de bevolking. Vooral de boeren leefden onder zeer slechte omstandigheden. Zo schreef de Nederlandse consul in Hong Kong het volgende over wat hij allemaal om zich heen ziet: ‘Het volk is in een ellendigen toestand, heeft gebrek aan rijst en gaat wellicht hongersnood tegemoet.’ Verder schreef hij dat er kannibalisme voorkomt en dat ‘gras, boombladeren en dergelijke dienen tot voedsel’.
Vreemde overheersers
De woede begon zich na 1901 bovendien steeds meer te richten op de heersende politieke elite in plaats van op de buitenlandse aanwezigheid. De Mantsjoe keizers, die vanaf 1644 aan de macht waren, werden al langere tijd gezien als vreemde overheersers. Mantsjoerije is namelijk een gebied in het noordoosten van China met een ietwat andere bevolkingsgroep en cultuur dan de meerderheid der Han chinezen. Sinds de negentiende eeuw was China beland in een neerwaartse spiraal dankzij de komst van Europese en Japanse imperialisten.
Leider van ondergrondse verzetsgroep wordt president
Een geheime ondergrondse Chinese verzetsgroep werd gevormd in het begin van de twintigste eeuw. Aan het hoofd stond Sun Yat-sen. Het was een soort federatie van allerlei revolutionaire bewegingen in het land. Ze probeerden de opstanden te coördineren. Er vond in 1911 op allerlei plekken gewapende strijd plaats, en met succes. Verzetsleiders zorgden voor de totstandkoming van een republiek. Daarmee kwam er een einde aan meer dan tweeduizend jaar keizerlijke dynastieën. Op 23 december 1911 werd Sun Yat-sen uitgeroepen tot de leider van het nieuwe China.
