Verdwenen beroep: de putjesschepper

Verdwenen beroep – Het beroep putjesschepper was verre van hygiënisch, maar wel essentieel voor de reiniging van de straten. De komst van de putzuigmachine in de jaren dertig zorgde ervoor dat de traditionele putjesschepper overbodig was.

Een putjesschepper leegde de beerputten op straat, die vol zaten met menselijke ontlasting. Dit moest met enige regelmaat gebeurden, omdat de beerput uiteraard bijzonder erg stonk. Boven de beerput bevond zich meestal een poepdoos. De urine en de ontlasting kwam via de poepdoos rechtstreeks in de beerput. Beerputten zijn vandaag de dag verboden.

De eerste putjesschepper

Een putjesschepper werd ook wel 'puttekees' of 'putverlater' genoemd. Waarschijnlijk ontstond het beroep aan het einde van de negentiende eeuw of in de vroege twintigste eeuw, aangezien het woord in 1900 voor het eerst in kranten te vinden was.

Verdwijning van de putjesschepper

De mechanisering vormde, zoals bij de meeste verdwenen beroepen, een bedreiging voor het voortbestaan van het beroep putjesschepper. Rond 1930 verschenen de eerste putzuigmachines in het Amsterdamse straatbeeld. Vanaf toen verdween de putjesschepper langzaamaan van de straat. De taak van de ouderwetse putjesschepper wordt vandaag de dag uitgevoerd door werknemers van de gemeentereiniging. Zij scheppen uiteraard niet meer, maar maken gebruik van de putzuigmachine.

Putjesschepper met een andere betekenis

Dat de putjesschepper in laag aanzien stond, is vandaag de dag nog terug te vinden in de Nederlandse taal. De term putjesschepper wordt tegenwoordig gebruikt voor leerlingen die op school niet hun best doen om te leren. Zij zouden later een beroep uitoefenen dat laag in aanzien stond, zoals de putjesschepper.