Wat is een held?

Themamaand - Bij een held denken de meeste mensen waarschijnlijk aan een gespierde man met een cape, of aan een ridder in een blinkend harnas. In de werkelijkheid ligt dit natuurlijk een stuk genuanceerder. Zo heeft niet iedereen hetzelfde idee over wat een held een held maakt en een schurk een schurk.

Het verwijderen van controversiële standbeelden in Amerika

Een recent voorbeeld van dit meningsverschil over een heldenstatus, is de recente verwijdering van een aantal standbeelden die herinneren aan de Amerikaanse burgeroorlog. In New Orleans heeft de overheid recentelijk het standbeeld van de president van de Geconfedereerde Staten van Amerika, Jefferson Davis (1808-1889) laten verwijderen. Dat ging niet zonder slag of stoot, want tijdens het weghalen was er een grote groep voor- en tegenstanders aanwezig. De tegenstanders wilden dat het standbeeld bleef staan, volgens hen is het een belangrijk deel van de Amerikaanse geschiedenis en maakt het deel uit van hun erfgoed. De voorstanders van de verwijdering zijn juist erg blij, omdat zij vinden dat zo’n standbeeld polariseert en fungeert als een soort eerbetoon aan het slavenverleden van de Verenigde Staten.

Ook in Nederland controverse

Deze discussie heerst ook in Nederland, met name met betrekking tot ons koloniale verleden. Jan Pieterszoon Coen, de Nederlander die voor de VOC naar Indië ging om handelsmonopolies veilig te stellen, staat ook al jarenlang ter discussie. Zo organiseerde een burgerinitiatief in Hoorn in 2012 een evenement om over de helden of schurkenstatus van deze historische Hollander in discussie te gaan. Dat Coen veel betekend heeft voor de Nederlandse handel staat zonder meer vast. Een duisterdere kant van Coen wordt echter zichtbaar wanneer we in zijn geschiedenis duiken. Zo was Coen verantwoordelijk voor de massale moordpartijen op Banda om de handel in nootmuskaat veilig te stellen. Een biograaf beschreef hem ooit als volgt: “Coen was koopman, diplomaat, wetgever, generaal en stedehouder; maar het lot misgunde hem
zich ook een mens te tonen.”

Themamaand: helden

Bij Isgeschiedenis start vanaf deze week de nieuwe themamaand die zal gaan over helden. In alle soorten en maten, uit alle tijden en van ieder geslacht. Maar we kijken ook naar de donkere kanten van het verleden, want niet iedere ‘held’ heeft een schoon geweten.