Wernigerode: Duitse geschiedenis met een Oranje randje
De naam Wernigerode zal bij de meeste lezers niet bekend zijn. Het is een kleine stad met ongeveer 32.000 inwoners in de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt. Maar wel eentje met een belangrijke én actuele Oranje geschiedenis.
Willem van Oranje
Het Nederlandse koningshuis en Duitsland zijn nauw met elkaar verbonden. Tijdens een reis over de Oranjeroute, een vakantieroute die kriskras door Duitsland en Nederland voert, kom je langs 23 Duitse plaatsen waar de sporen van de Oranjes nog altijd zichtbaar zijn. Wernigerode is er daar een van. De plaats was een van de verblijfplaatsen van het Huis Stolberg-Wernigerode. Een van de dochters van graaf Botho zu Stolberg en Wernigerode was Juliana van Stolberg, die in 1506 op het kasteel van Stolberg werd geboren. In 1531 trouwde zij, na de dood van haar eerste man, met graaf Willem van Nassau-Dillenburg. Zij kregen samen maar liefst twaalf kinderen, waarvan de oudste een hoofdrol kreeg in de Nederlandse geschiedenis: Willem van Oranje.
Gerrun von Königstein
Recente opgravingen uit 2024 hebben een nieuwe voorouder van de Oranjes blootgelegd. In het klooster Himmelpforte in Wernigerode zijn in 2024 twaalf skeletten ontdekt. Een hiervan is het skelet van Gerrun von Königstein. Zij was een nicht van Anna von Königstein, de dochter van Anna von Königstein was Juliana van Stolberg.
Van de meeste skeletten is niet bekend wie zij waren, behalve Gerrun von Königstein. Zij had namelijk een grafsteen met haar naam erop, aldus hoofdopgraver Felix Biermann. Door de vele afkortingen op de grafsteen duurde het echter even voordat duidelijk werd dat het om Gerrun von Königstein ging. Gerrun overleed toen zij ongeveer twintig jaar oud was. Waaraan ze precies overleed, is niet duidelijk. Wel dat zij op dinsdag 10 januari 1520 overleed.
Gerrun von Königstein werd waarschijnlijk, zoals wel vaker gebruikelijk was in die tijd, naar een bevriend hof gestuurd om daar levenservaring op te doen. Ze werd volgens Biermann dan ook goed opgeleid voor haar tijd, waarschijnlijk tot hofdame. Doordat ze met een rozenkrans afgebeeld wordt op haar grafsteen, weten archeologen ook dat zij erg geliefd was en dat haar verdriet veel teweeg bracht.
Opgravingen met Citizen Science
Naast de twaalf skeletten werden ook andere zaken in het klooster gevonden. Zo werd de oude kloostermuur zichtbaar en werden er veel spullen gevonden zoals persoonlijke huishoud- en hygiëneproducten, munten, servies, ijzeren boekomslagen en nog veel meer. Sommige doden droegen overblijfselen van leren riemen en bronzen gespen.
Sinds 2023 worden in de gehele deelstaat Saksen-Anhalt opgravingen gedaan. Er wordt bij de opgravingen gebruik gemaakt van Citizen Science. Dit betekent dat de lokale bevolking met een niet-wetenschappelijke achtergrond ook betrokken wordt bij het onderzoek. Bij de opgravingen bij Himmelpforte is een team van veertig wetenschappers en vrijwilligers betrokken.
Klooster Himmelpforte
Het klooster Himmelpforte werd gebouwd in de dertiende eeuw. Tijdens de grote Duitse Boerenoorlog in 1525 werd het klooster volledig geplunderd en vernietigd door de lokale bevolking. Over de jaren heen raakte het klooster in de vergetelheid totdat zelfs de exacte locatie niet meer bekend was.
Het oostelijke gedeelte van het klooster, dat gebouwd is door augustijnse kluizenaars, wordt gekenmerkt door gotische steunpilaren en een bouwstijl die doet denken aan St. Catherine’s Chapel in Engeland. De westelijke helft van het klooster is later in dezelfde stijl aangebouwd. Het klooster was zo imposant dat zelfs Maarten Luther er in 1517 een bezoek aan bracht.
Bij het huidige klooster kun je als toerist langs de opgravingen wandelen. Daarnaast kun je ook een tour boeken met een vrijwilliger en krijg je veel exclusieve informatie over Gerrun von Königstein en de opgravingen. Op deze manier kun je opgraving van dichtbij meemaken en kun je letterlijk en figuurlijk meekijken bij ontdekkingen over het Nederlandse koningshuis.
Rondom Wernigerode
Wernigerode is niet alleen een prachtige plek om je onder te dompelen in de geschiedenis. Rondom Wernigerode kun je je ook helemaal uitleven in de natuur. Ook voor mensen die van langere fietstochten houden is veel te beleven. Op anderhalf uur autorijden ligt Tuinenrijk Dessau-Wörlitz.
Tot slot kun je ook een uitstapje naar Stolberg niet missen. Hierheen rijden duurt slechts een uur, of voor de actieve vakantieganger is een fietstocht ook mogelijk, deze tocht duurt een kleine drie uur. Stolberg is, vanwege de link met Juliana van Stolberg, een belangrijke plaats voor het Nederlandse koningshuis en de Oranjeroute. Daarnaast kom je tijdens je fietstocht naar Stolberg nog langs andere mooie pittoreske dorpjes zoals Stiege.
In de tweede editie van ons gratis online magazine Op pad over de Oranjeroute maak je kennis met de mooiste bestemmingen langs de route. Meer weten? Lees het gratis online magazine hier en ga vorstelijk op reis
