Zwarte Weduwen in Tsjetsjenië, vrouwelijke zelfmoordterroristen

In Sotsji is een grote zoektocht van start gegaan naar een 22-jarige vrouw uit Dagestan, die mogelijk van plan is een aanslag te plegen tijdens de Olympische Winterspelen. Zij is een ‘Zwarte Weduwe’, de vrouw van een omgekomen militante moslim uit de Kaukasus in Dagestan. De Zwarte Weduwen, ook Shahidka (martelares) genoemd, zijn vrouwelijke zelfmoordterroristen die handelen uit wraak en zijn sinds het jaar 2000 actief.

Conflict Tsjetsjenië en Rusland

De achtergrond van de Zwarte Weduwen ligt in het Tsjetsjeens-Russische conflict. Sinds de 19e eeuw hoort Tsjetsjenië gedwongen bij Rusland, en na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie strijden de Tsjetsjenen voor onafhankelijkheid. Sindsdien zijn er al twee oorlogen geweest tussen het land en het Russische leger, waarvan de laatste in 2002 eindigde.

In Tsjetsjenië wonen veel moslims, en het Islamitische geloof is sinds halverwege de jaren ’90 een grote rol gaan spelen in het Tsjetjseense verzet. Er zijn verschillende islamitische militante groeperingen die aanslagen plegen op Russische doelen. Sommige weduwen of vrouwelijke familieleden van militanten die zijn omgekomen tijdens de Tsjetsjeense oorlogen radicaliseren en sluiten zich ook aan bij deze groeperingen. Deze ‘Zwarte Weduwen’ komen meestal uit Tsjetsjenië, maar ook wel uit Dagestan of Georgië.

Wie zijn de Zwarte Weduwen?

Zwarte Weduwen zijn vaak jonge vrouwen, tussen de 15 en 23 jaar oud. De naam Zwarte Weduwe is afgeleid van de dodelijke spin. De eerste bekende aanslag van een Zwarte Weduwe was in juni 2000, toen Khava Barayeva zichzelf opblies op een Russische militaire basis. Hierbij kwamen er twee mensen om het leven. Sindsdien zijn er talloze aanslagen geweest waarbij vrouwelijke terroristen betrokken waren. De bekendste hiervan zijn de gijzeling in het Dubrovkatheater in Moskou in 2002, waarbij 168 mensen om het leven kwamen, en de driedaagse gijzeling op een school in Beslan in 2004, waarbij 334 kinderen en volwassenen omkwamen.

Terrorist of slachtoffer?

Veel van de jonge vrouwen die zich aansluiten bij de Zwarte Weduwen hebben meerdere redenen om dit te doen. Wraak nemen voor hun omgekomen man is een van de belangrijkste motieven, maar ook religie en een verlangen om een Islamitische martelares te worden. Daarnaast zijn veel jonge vrouwen getraumatiseerd door de oorlog en de genocide die plaatsvindt in hun land.

Men vermoedt echter dat de Zwarte Weduwen ook vaak gedrogeerd en gedwongen worden door islamitische militanten. Een vrouw genaamd ‘Zwarte Fatima’ schijnt een belangrijke rol te spelen in het rekruteren van vrouwelijk zelfmoordterroristen en wordt sinds 2004 gezocht door de Russische autoriteiten.

In december 2013 kwamen 34 mensen om bij een zelfmoordaanslag in Volgograd. De Tsjetsjeense rebellen hebben de aanslag opgeëist en hebben aangekondigd zelfmoordaanslagen te willen plegen tijdens de Olympische Winterspelen. De 22-jarige vrouw uit Dagestan wordt ervan verdacht een van deze aanslagen te gaan uitvoeren.