St. Petersburg: stad op botten
St. Petersburg 1703 – Met een ferme klap slaat Tsaar Peter de Grote de eerste paal in de grond van de door hem te stichten stad. In het onbewoonde moerasgebied bij de Finse Golf wil Peter een moderne hoofdstad voor Rusland creëren. Met een venster op het Westen.
Tsaar Peter de Grote (1672-1725) was erg onder de indruk van de Westerse Renaissance en bijbehorende architectuur. Gedurende zijn buitenlandse reizen in 1697 en 1698 deed hij veel inspiratie op voor de stad die Rusland met het Westen moest verbinden. Een groot voorbeeld voor die stad was Amsterdam met zijn grachten en statige herenhuizen. De florerende handel van de welvarende Republiek der Zeven Nederlanden in de Gouden Eeuw had Peter ertoe bewogen om Nederland te bezoeken.
Tijdens dat bezoek in 1697 bezocht hij onder andere de scheepstimmerwerf en de windmolens in Zaandam. Hij wilde er de winter doorbrengen om de kneepjes van het vak te leren, maar hij had teveel last van pottenkijkers. Hij vluchtte naar Amsterdam waar hij op de Herengracht 527 logeerde. Daar deed hij werkervaring op bij de VOC. De tsaar leerde onder andere doodskisten timmeren, etsen, secties verrichten, papierscheppen en zijdespinnen. Hij hield zich bezig met tuinieren, boekdrukkunst en kreeg zelfs een demonstratie tandentrekken. Na zijn reizen keerde Peter terug naar Rusland waar hij zes jaar later Sint Petersburg stichtte, genoemd naar de beschermheilige Petrus.
De enorme pracht en praal van de stad met als hoogtepunten het Winterpaleis en de Hermitage stak de Europese hoofdsteden naar de kroon. De linden op het terras van de zomerresidentie van de Tsaar waren zelfs uit Nederland ingevoerd. Achter alle pracht en praal schuilt wel een harde realiteit. Meer dan 100.000 dwangarbeiders, onder wie veel Zweedse krijgsgevangenen kwamen door uitputting en ziekte om het leven tijdens de achttien jaar durende stadsaanleg. Daarnaast dwong Peter mensen uit andere delen van Rusland om naar de nieuwe stad te verhuizen. St.-Petersburg kreeg daarom al snel de bijnaam 'stad op botten'.
