Schone onderbroeken niet zo gewoon
Festivals staan niet echt bekend om hun goede hygiëne. Douchen wordt overgeslagen en schone kleding is een schaars goed. Op Lowlands gaat duurzaamheidorganisatie Urgenda er nu voor zorgen dat de bezoekers in ieder geval een schone onderbroek aan hebben. Maar hoe was het gesteld met de persoonlijke hygiëne na de Middeleeuwen?
In medische etiquette -en handboeken werd vanaf de late Middeleeuwen tot aan het einde van de achttiende eeuw het advies gegeven om voorzichtig te zijn met baden. Te vaak wassen zou de natuurlijke beschermlaag van de huid verwijderen. Aangeraden werd om slechts de hoognodige delen van het lichaam te wassen, zoals het gezicht, de oren, de hals, de handen en de voeten. En dan ook ‘met mate’. In die tijd droegen de mensen nog dikke wollen kleding. In de tijd van Karel de Grote (747-814) vormde wolproductie één van de belangrijkste grondstoffen. Met name Vikingen waren een goede handelspartner. Zij gebruikte de wol om daar zeildoeken van te vervaardigen. Tot de zestiende eeuw was ook de kleding die mensen droegen over het algemeen gemaakt uit wol.
Leidse lakenindustrie
Maar met de komst van linnen kwam daar verandering in. Halverwege de 14e eeuw kwam de lakenindustrie in Leiden van de grond en werd de belangrijkste van Europa. Voor het eerst was er sprake van een industrialisatieproces. Het Leidse laken was daardoor zeer ontwikkeld en populair tot omstreeks 1500. Toen begon Leiden haar leidende positie te verliezen door de grotere concurrentie uit met name Engeland. Tot die tijd waren grote hoeveelheden wol naar Nederland vervoerd en werden daar verwerkt. Maar toen de Engelsen hun eigen wol op grote schaal gingen spinnen, kreeg Leiden te maken met een grondstoftekort.
Wassen
In de beginjaren was laken door het ingewikkelde productieproces een luxeproduct. Voor het overgrote deel van de bevolking was deze kleding dan ook te duur. Maar naarmate de vraag toenam naar linnen steeg de productie en werd het goedkoper. Steeds meer mensen gingen over tot het dragen van linnen kleding. Het was immers makkelijker te reinigen en zag er schoner uit. Het gevolg van het gebruik van de linnen kleding was dat mensen zich minder vaak gingen wassen. Vaker van kleding wisselen genoot de voorkeur op baden. Deze manier van denken bleef bestaan tot in de achttiende eeuw. In die periode werd juist weer aangetoond dat frequenter baden zou leiden tot een betere gezondheid. Naar voorbeeld van de Ottomanen werden er daardoor grote openbare baden gebouwd in de negentiende eeuw.
Schone onderbroek
Tegenwoordig geniet het wisselen van kleding blijkbaar niet meer de hoogste prioriteit, zoals de actie op Lowlands laat zien. De actie is ontwikkeld zodat mensen wél iedere dag hun vieze kleding verwisselen. Bij de stand van de organisatie urgenda kunnen de feestvierders hun vieze onderbroek inruilen voor een schone, duurzame onderbroek. Het doel van de actie is om mensen in aanraking te laten komen met duurzaam geproduceerde producten. De vieze onderbroeken worden dan ook niet zomaar weggegooid, maar gerecycled. “Van de ‘oude’ en gewassen onderbroeken kunnen vervolgens nog leuke armbandjes worden gemaakt”, is te lezen op de site van Urgenda.
