Geschiedenis van de uitreiking van de Zwaan
Vandaag wordt in het kader van de Nederlandse Dansdagen de Zwaan uitgereikt. Dit is een prijs voor de meest indrukwekkende dansprestatie en meest indrukwekkende dansproductie van het afgelopen seizoen in Nederland. Daarnaast wordt er een loopbaanprijs uitgereikt, de Gouden Zwaan genaamd.
Het ballet is ontstaan in de 15e eeuw in Italië. Het woord ballet is afgeleid van het Italiaanse woord ‘ballare’ dat dansen betekent. Veel balletten in de 15e eeuw werden uitgevoerd met taferelen uit de Romeinse en Griekse mythologie. Het ballet waaide vanuit Italië over naar Frankrijk. In Frankrijk hoorde ballet bij het amusement van het hof. De eerste balletvoorstellingen in theaters dateren van 1669 als onderdeel van de opera. Veel elementen van het moderne ballet zijn ontstaan in de 19e eeuw, in de tijd van de Romantiek. Het einde van de 19e eeuw was een vruchtbare tijd van het ballet. Wetenschap en industrie ontwikkelden zich in die tijd snel, maar hoe meer de mensen in de wereld ontdekten, des te meer ze ook ontspanden in boeken, muziek, beeldende kunst en ballet.
De Zwaan wordt in zijn huidige vorm sinds 2003 uitgereikt door de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD). Deze vereniging is in 1955 opgericht met als doel korting te krijgen door gezamenlijk kaarten voor theatervoorstellingen te kopen. Vanaf 1983 werden twee prijzen uitgereikt, namelijk de Gouden Theaterdansprijs en de Zilveren Theaterdansprijs. Twee jaar later werd hier de prijs voor beste choreograaf aan toegevoegd, de Choreografieprijs. Vanaf 1994 kon ook de beste producent een prijs winnen, de Lucas Hoving Productieprijs, vernoemd naar de beroemde danser Lucas Hoving uit Groningen. De Nederlandse Dansdagen werden sinds 1998 in Maastricht georganiseerd gedurende drie dagen in oktober. Tijdens deze drie dagen worden veel verschillende optredens gegeven en wordt de Nederlandse dans getoond aan geïnteresseerden.
De huidige vorm van de prijsuitreiking is tot stand gekomen in 2003 en staat bekend als ‘de Zwaan’, vernoemd naar het beroemde balletstuk: het zwanenmeer. De Zwaan is onderverdeeld in drie categorieën. Er is de Zwaan voor de indrukwekkendste podiumprestatie, de Zwaan voor de indrukwekkendste productie en de loopbaanprijs de Gouden Zwaan. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt gedurende de Nederlandse Dansdagen in Maastricht.
