Baskische beweging ETA hangt wapens aan de wilgen
De Baskische afscheidingsbeweging ETA heeft donderdag aangekondigd dat zij de gewapende strijd voor een onafhankelijk Baskenland zal stoppen. De ETA voerde sinds 1960 tientallen aanslagen uit.
We kennen de Basken hoofdzakelijk vanwege de ETA (Euskadi Ta Askatasuna=Baskenland en Vrijheid). Baskenland ligt deels op Spaans, deels op Frans gebied. Maar wie zijn de Basken eigenlijk? Ze zijn in taal en cultuur duidelijk als een apart volk te herkennen. Maar hun taal, het Baskisch, is niet verwant met de Germaanse of Keltische talen uit het vroege Europa. In de bronnen komen we ze voor het eerst tegen in de eerste eeuw voor Christus. De Romeinen slaagden er hen volledig te onderwerpen. Net zo min als de Visigoten in de 6e eeuw, of de Franken nog iets later. Tot ver in de middeleeuwen wisten de Basken zichzelf onafhankelijk te houden, maar in de 14e eeuw wist het koninkrijk Castilië hen in te lijven.
Verraden door de bondgenoot
Toen aan het eind van de 15e eeuw de verschillende Spaanse koninkrijken verenigd werden in het koninkrijk Spanje, maakten de Basken daar deel van uit, maar zij behielden hun eigen wetten en cultuur. Vanaf de 19e eeuw echter probeerden de Spaanse koningen de Basken volledig te assimileren. Mede daardoor misschien kozen de Basken tijdens de Spaanse burgeroorlog (1936-1939) de kant van de republikeinen van Francisco Franco (1892-1972). In ruil daarvoor bood Franco hen autonomie. Franco kwam deze belofte echter niet na. Integendeel, hij ontbond Baskenland en verbood de Baskische taal. Pas in 1979, vier jaar na Franco's dood, mochten de Basken hun taal weer op scholen leren. In 1980 kregen de Basken hun eigen parlement.
Moord, ontvoering en afpersing
Inmiddels was in 1959, dus onder Franco's bewind, de ETA opgericht. In eerste instantie een vreedzame protestbeweging, maar vanaf 1961 in toenemende mate gewelddadig. Zij beschouwden hun acties als zelfverdediging tegen de Spaanse bezetting. De ETA pleegde bomaanslagen en ontvoerden politici en rechters. Om hun acties te kunnen bekostigen, kidnapten zij ondernemers voor losgeld, of gingen over tot afpersing. In de jaren '80 gebruikte de Spaanse regering op haar beurt weer doodseskaders om ETA-leden te vermoorden. De ETA verloor vanaf het begin van de jaren '90 steeds meer steun onder de Baskische bevolking. Zij hadden ook banden met de IRA, en toen die in 1997 de gewapende strijd stopten, verloren zij daarmee ook een bondgenoot. Nu heeft de ETA dus ook besloten hun wapens aan de wilgen te hangen.
