Verbod op ritueel slachten in Nederland in de 20e eeuw

Wordt onverdoofd slachten in Nederland verboden? De Eerste Kamer debatteert er vandaag over. Het wetsvoorstel van de Partij van de Dieren ligt vandaag bij de Senaat. Als dit wetvoorstel wordt aangenomen, mag er niet meer volgens islamitische en joodse tradities ritueel worden geslacht in Nederland. Begin 20e eeuw was ritueel slachten ook verboden.  

Al vanaf het einde van de negentiende eeuw waren er discussies over ritueel slachten. Het werd gezien als primitief en barbaars. Maar wat houdt halal en koosjer precies in?

Halal

Halal is een islamitische term waarmee wordt aangegeven wat moslims mogen eten, drinken en hoe men moet handelen. Het tegenovergestelde is Haram. Halalvlees dient uitgebloed vlees te zijn van een beperkt aantal toegestane dieren, die volgens de islamitische voorschriften geslacht worden. Dieren uit de zee zijn een uitzondering op deze regel en zijn bij voorbaat al halal. Bij de beoordeling of vlees halal is spelen de volgende zaken een rol: de omstandigheden waarin een dier gefokt werd, de kwaliteit van het voedsel en het onderdak dat het kreeg, de wijze van transport en de afstand waarover dit verantwoord gebeurde. Het welzijn van het dier is de verantwoordelijkheid die door God aan e mens werd toevertrouwd. Koosjervlees en vlees van dieren die door christenen en Joden in naam van God geslacht zijn, worden ook als halal beschouwd.

Koosjer

De joodse variant van halal is Koosjer. Ook de joden hebben een scala aan spijswetten, die beschreven staan in de Kasjroet. "elk dier, dat gespleten hoeven heeft (beide hoeven geheel gekloofd) en herkauwt onder de dieren, mag je eten". Vissen moeten vinnen en schubben hebben en niet alle vogels mogen worden gegeten. De goedgekeurde dieren moeten op een onverdoofde en op rituele wijze geslacht worden. In tegenstelling tot de islam mogen joden geen producten nuttigen die door niet-joden zijn vervaardigd, zelfs niet als dat op rituele wijze is gebeurd. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor wijn.

Tweede Wereldoorlog

Aan het einde van de negentiende eeuw ontstond dus een discussie of het ‘barbaarse gebruik’, zoals het eind 19e eeuw bekend stond, toegestaan moest blijven. Toen het nationaal socialisme meer voet kreeg in de Duitse maatschappij, maakten zij dankbaar gebruik van deze al bestaande tendens. Zodoende werd in 1933 een verbod uitgevaardigd op het ritueel slachten van dieren. Zeven jaar later, in 1940 kwam de  film Der Ewige Jude uit, waarin beelden hiervan een belangrijke rol speelden als propagandamiddel. Zowel Adolf Hitler als Joseph Goebbels, minister van propaganda, drukten een stempel op de film. De film is een compilatie van verschillende beelden van Poolse Joden. Na de Duitse inval in Nederland in mei 1940 werd ook in dit land ritueel slachten verboden. De Nederlandse variant van de film, De Eeuwige Jood volgde een jaar later.

Handelsverdrag met Israël Maar na de tweede Wereldoorlog ontstond opnieuw de discussie over de rituele slacht. De dierenbescherming wilde het verbod handhaven, maar de overheid had daar geen oren naar. Nederland had namelijk tussen 1949 en 1950 een handelsverdrag gesloten met Israël over de export van Koosjer vlees. Het verbod werd afgeschaft. Het aantal slachthuizen waar dieren ritueel geslacht mochten worden bleef echter wel beperkt tot dertien. De dierenbescherming sprak zich uit tegen het verdrag en ze werden hierin gesteund door het ministerie van Volksgezondheid. Ambtenaren waren hierbij van mening dat de Joden tijdens de bezetting akkoord waren gegaan met het verdoven van dieren voor de slacht.

Economisch belang Zij vonden dat “wat toen koosjer was, zulks thans ook moet zijn en dat door Joden uit overdreven orthodoxie meer verlangd wordt dan noodzakelijk”. Vanuit Joodse hoek werd beargumenteerd dat de situatie in de oorlog niet vergeleken kan worden met die van de jaren ’50. Mede vanwege het economische belang van het handelsverdrag met Israël en het argument vanuit Joodse hoek, bleef het verdrag bestaan en was ritueel slachten weer toegestaan.

Eerste Kamer Op dit moment wordt door de regering gestreefd naar ‘polderslacht’, een Nederlandse compromis. Bij de polderslacht zou bij de te doden dieren eerst de hals snede moeten worden toegebracht, waarna ze worden verdoofd. Vandaag wordt het onderwerp in de Eerste Kamer behandeld.. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, zou Nederland het eerste Europese land zijn waar Koosjer en halal slachten geheel wordt verboden.