Regeerperiode van koningin Beatrix
Koningin Beatrix was de oudste monarch die Nederland ooit gehad heeft. Op 30 april 1980 trad Beatrix aan, na de abdicatie van koningin Juliana in het Paleis op de Dam. Ze begon als een geliefde vorst, maar haar 33 jaar durende koningschap kende naast mooie tijden, ook vele controverses en affaires.
Haar koningschap begon voortvarend. Het Nederlandse hof werd gemoderniseerd. Ze verhuisde samen met haar gezin naar Den Haag om in te trekken in het paleis Huis ten Bosch. Protocollen werden aangescherpt en Beatrix nam een regeerstijl aan die vaak omschreven werd als zakelijk. In de volkskrant van 2 mei 2008 wordt ze omschreven als een vorst ‘met een strakke regie als het gaat om haar ambt, haar familie en de goede naam van het Koninklijk Huis’. Veel Nederlanders waren erg enthousiast over de nieuwe koningin.
Imago
Vanaf 1988 werkte ze aan haar imago. Op 29 april werd een televisieportret uitgezonden met Beatrix, Claus en hun drie zoons. Openhartig vertelde ze over het leven van een koningin. Een dag later bracht Beatrix een verrassingsbezoek aan Amsterdam op Koninginnedag. Ze werd spontaan gekust door een Amsterdammer en haar populariteit nam toe.
Niet schandaalvrij
Haar koningschap bleef echter niet schandaalvrij. De publieke opinie over haar veranderde in de loop der jaren. Geruchten gingen de ronde dat ze haar constitutionele bevoegdheden enkele malen te buiten ging. Zo zou ze hebben meegewerkt aan de vestiging van een ambassade in Jordanië, vanwege haar goede relaties met de Jordaanse koning Hoessein. Ook kregen sommigen het idee dat ze zich teveel bemoeide met kabinetsformaties. In negatieve zin begon er gesproken te worden over ‘Beatrixisme’. Deze term werd geïntroduceerd door EU-ambtenaar Jan Prillevitz in een ingezonden brief in het NRC Handelsblad.
Wintersport (2000)
In November 1999 had ze gezegd dat de ‘leugen regeert’ in de Nederlandse pers. Dit zorgde voor veel opschudding. Later bleek dat de opmerking bedoeld was voor één specifiek persbericht. Toen zij in 2000 op wintersport ging in Oostenrijk, terwijl de Europese Unie net een boycot had afgevaardigd tegen dat land wegens het aantreden van een ultrarechtse regering, leidde dat tot veel kritiek.
Zorreguieta-affaire (1999)
Dergelijke voorvallen werden echter overschaduwd door drie grote affaires. De Zorreguieta-affaire ontstond door het huwelijksaanzoek van Beatrix zoon Willem Alexander aan Máxima Zorreguieta. Zij was de dochter van minister Jorge Zorreguieta, die gediend had in de Argentijnse dictatuur onder leiding van Videla (1976-1981). Tot op de dag van vandaag is de vader van Máxima niet welkom in Nederland en was hij niet aanwezig bij het huwelijk.
Margarita-affaire (2003)
De Margarita-affaire raakte Beatrix persoonlijk. Ze werd door haar nichtje, prinses Margarita, beschuldigd van treiterijen en afluisterpraktijken. De man van prinses Margarita, Edwin de Roy van Zuydewijn, was regelmatig op televisie te zien om zijn beklag te doen. Dankzij de affaire liep het huwelijk stuk. Wat er precies aan de hand was, is duister gebleven.
Mabelgate-affaire (2003)
De derde affaire was de Mabelgate-affaire. Mabel Wisse Smit was de verloofde van Johan Friseo, Beatrix tweede zoon. Zij werd beschuldigd van het feit dat ze in de jaren ’80 een relatie had met topcrimineel Klaas Bruinsma. Zowel Johan Friso als Mabel Wisse Smit bleken te hebben gelogen tegen de koningin en de minister-president. Het paar trouwde uiteindelijk zonder toestemming van het parlement. Bijgevolg was dat Johan Friso zijn lidmaatschap van het Koninklijk Huis verloor. De kwestie staat bekend als de Mabelgate affaire.
Gewaardeerd
Ondanks alle affaires en controverses, bleef ze voor een deel van Nederland een gewaardeerd vorstin. Zo waren haar staatsbezoeken vaak erg succesvol en wist ze diplomatieke verhoudingen te verbeteren met allerlei landen. Ook haar kersttoespraken werden vaak geprezen. Vaak benadrukte ze hierin het belang van saamhorigheid, een bewuste omgang met de natuur en van tolerantie. “Onze wereld lijdt onder vervuiling en vergifting. Langzaam sterft de aarde.”, zei ze in haar kersttoespraak van 1988. Ook zette ze zich sterk in voor de eenheid van Europa. Hiervoor ontving ze in 1996 de Internationale Karelsprijs.
Oudste vorst
Beatrix bewoog zich tussen positieve en negatieve opinie in. Kortgeleden was er nog heisa om haar bezoek aan een moskee in het Midden-Oosten, maar ze reageerde beheerst. In 2013 deed ze op 75-jarige leeftijd afstand van de troon.
Leestip:
Titel: Sophie, koningin der Nederlanden. Biografie van Sophie van Württemberg (1818-1877).Redactie: Dianne HamerISBN: 9789087042011Uitgever: VerlorenPrijs: € 25
