British Library koopt oudste Europese boek

De British Library heeft het oudste Europese boek gekocht voor een recordbedrag van negen miljoen pond (ca. elf miljoen euro). Het gaat om het 7e-eeuwse Evangelie van Cuthbert, dat tot op heden in het beheer was van de jezuïtische Sociëteit van Jezus. Het stuk is het oudst bekende voorbeeld van boekbinding in de Westerse geschiedenis.

Cuthbert was een Angelsaks die vermoedelijk behoorde tot een adellijke familie uit het 7e-eeuwse koninkrijk Northumbria. Op dat moment heerste er grote onrust in het rijk omdat koning Edwin (584 – ca. 633) zich, tot onvrede van zijn overwegend heidense bevolking, bekeerde tot het christendom. Cuthbert zelf had hier echter geen problemen mee. Sterker nog, in 651 besloot hij zelf priester te worden, nadat hij een visioen kreeg over het overlijden van de apostel Aidan van Lindesfarme.

De rest van zijn leven wijdde Cuthbert aan de verspreiding van het christendom. Hij kwam bekend te staan als een onvermoeibare priester, die afreisde naar de meest afgelegen dorpjes. Op latere leeftijd trad hij toe tot het klooster en werd hij uiteindelijk bisschop van Lindesfarne. In 686 besloot hij echter af te treden en trok zich terug om te leven als een heremiet, naar eigen zeggen omdat hij de dood voelde naderen. Cuthbert overleed een jaar later, op 20 maart 687.

Het lichaam van Cuthbert na zijn overlijden, 12e eeuw (maker onbekend)

Lang werd gedacht dat het Evangelie van Cuthbert zijn persoonlijke kopie van het Evangelie van Johannes was. Inmiddels vermoeden historici echter dat het pas enkele jaren na zijn dood als eerbetoon in zijn graf werd geplaatst. In de 9e eeuw werd Lindesfarne bedreigd door de invallen van Vikingen, waarop de bewoners besloten de grafkist van Cuthbert te verplaatsen naar de kathedraal van Durham. Daar werd het gebonden roodleren boekje, dat bestaat uit in totaal 94 versfolies, in de 12e eeuw opnieuw ontdekt.

In de loop der eeuwen verwisselde het reliek nog regelmatig van handen, totdat het uiteindelijk terechtkwam bij de Jezuïtische school in Lancaster. Zij besloten het unieke stuk vervolgens in 1979 uit te lenen aan de British Library. In 2011 kondigde het instituut aan dat het geld ging inzamelen om het evangelie permanent in bezit te krijgen. Inmiddels is bekend geworden dat zij het manuscript over hebben genomen voor een bedrag van ongeveer 11 miljoen euro. De British Library omschrijft het als ‘het oudst overgeleverde intacte Europese boek en daarmee één van de belangrijkste boeken ter wereld’.