Biografie van de Chinese dissident Chen Guancheng

De Chinese dissident Chen Guangcheng is twee weken geleden ontsnapt aan zijn huisarrest en gevlucht naar de Amerikaanse ambassade. De ontsnapping is met name bijzonder omdat de blinde activist erin slaagde over een metershoge muur te klimmen, zonder dat zijn bewakers daar iets van merkten. Chen Guangcheng protesteert al jarenlang tegen allerlei misstanden in de Chinese samenleving, waaronder de eenkindpolitiek.

Chen Guangcheng werd geboren op 12 november 1971 in het kleine dorpje Dongshigu in de Chinese Shandong provincie. Al op zevenjarige leeftijd raakte hij permanent blind aan beide ogen als gevolg van een zware koorts, die door de afwezigheid van een lokale arts niet behandeld werd. Chen bleef daarom gedurende zijn hele jeugd analfabeet, totdat hij op 23-jarige leeftijd toegelaten werd tot de blindenschool in Qingdao.

Politiek activist

Naast zijn studie acupunctuur en massage, de traditionele Chinese beroepen voor blinden, verdiepte Chen zich tijdens zijn studieperiode ook in het Chinese recht. Van deze ervaring maakte hij later gebruik om zijn familie te verdedigen in een rechtszaak tegen de Chinese staat over onterecht geheven belastingen. Zijn succes als ‘blotevoetenadvocaat’ - een eenvoudige burger die zichzelf recht leert en zich vervolgens inzet voor de rechten van zijn medeburgers - spoorde hem aan tot meer acties. Zo organiseerde hij in 2000 een handtekeningenactie tegen een papierfabriek in de regio, die vanwege de uitstoot van giftige gassen een gevaar vormde voor de landbouw en het milieu.

Ingrijpen van de overheid

Aanvankelijk maakte de Chinese overheid zich niet druk over de activiteiten van Chen. In 2004 roemde de Chinese communistische jeugdkrant ‘deze moedige blinde boerenactivist, wiens hulp door boeren uit de hele regio wordt gezocht’, zelfs nog voor zijn campagne voor gratis vervoer voor blinden in de metro. Eén jaar later ging Chen echter in hun ogen te ver, toen hij in een interview met het Amerikaanse tijdschrift Time openlijk sprak over de misstanden omtrent de Chinese eenkindpolitiek. In 2006 werd hij gearresteerd en veroordeeld tot vier jaar celstraf vanwege ‘verstoring van de openbare orde’.

Huisarrest

Guangcheng

Na zijn vrijlating in 2010 werd Chen vrijwel direct en zonder opgaaf van reden onder huisarrest geplaatst in zijn woonhuis in Dongshigu. Alle communicatiemiddelen werden hem ontnomen, de elektriciteitsvoorziening naar het huis werd afgesloten en de ramen werden voorzien van ijzeren staven. Zelfs het zesjarige dochtertje van Chen werd enige tijd uitgesloten van schoolbezoek en kreeg te maken met bewakers die haar speelgoed in beslag namen. Volgens anonieme bronnen heeft de Chinese overheid inmiddels al meer dan 7 miljoen euro uitgegeven aan het huisarrest van Chen.

Ontsnapping

Toch slaagde Chen er op 22 april jongstleden in te ontsnappen aan zijn huisarrest. Volgens medeactivist He Peirong hield Chen zijn bewakers eerst wekenlang voor de gek door te veinzen dat hij ziek was en op bed lag. Vervolgens sloop hij midden in de nacht zijn huis uit, klom over een metershoge muur en zette het op een rennen. Pas enkele dagen later werd zijn ontsnapping opgemerkt door de bewakers. Volgens Peirong is het overigens niet opmerkelijk dat Chen ’s nachts de benen nam, want “Hij is blind, dus de nacht is niets voor hem.”

Amerikaanse ambassade

Uiteindelijk werd Chen, die na zijn vlucht al snel verdwaalde op onbekend terrein, opgepikt door een aantal medeactivisten. Zij smokkelden hem vervolgens naar Peking, waar hij onderdak vond in de Amerikaanse ambassade. Inmiddels heeft hij deze weer verlaten, maar het is onduidelijk of Chen dit uit vrije wil heeft gedaan, of dat dit het gevolg is van overheidsdreigementen aan het adres van zijn familie.