EK 1968: De Italiaanse toss

In de finale van het EK voetbal 2012 moet regerend wereldkampioen Spanje het vanavond opnemen tegen Italië. Afgelopen woensdag wisten de Spanjaarden slechts met grote moeite de halve finale van Portugal te winnen. Na 120 minuten stond het nog steeds 0-0 en moesten er strafschoppen genomen worden. Op het EK van 1968 eindigde er ook een halve finale in gelijkspel, maar toen werd de winnaar op een totaal andere manier vastgesteld.

Het Europees Kampioenschap van 1968 was het derde continentale toernooi dat georganiseerd werd door de voetbalbond UEFA. Het was voor het eerst dat de organisatie sprak van een ‘European Championship’, in plaats van het tweemaal eerder gebruikte ‘European Nations Cup’. Tevens had de UEFA een aantal aanpassingen gedaan in de toernooistructuur. Voortaan vond de kwalificatie niet meer plaats via een knock-out systeem, maar gebeurde dit middels een groepsfase.

Nederlands elftal

Helaas bleek dit nieuwe systeem voor het Nederlands elftal niet bijzonder goed uit te pakken. Er werd in de uitwedstrijden onder meer verloren van Hongarije (2-1) en Oost-Duitsland (3-2). Thuis werd er beter gepresteerd, maar na een 3-2 verlies in de laatste wedstrijd tegen Denemarken besloot Oranje de groepsfase met slechts 5 punten uit 6 wedstrijden. Hiermee eindigde het team achter Hongarije en Oost-Duitsland op een derde plaats in de poule en kwalificeerde het zich niet voor de kwartfinales.

Halve finales

Dragan Dzajic, 1974

Uiteindelijk wisten Italië, Engeland, Joegoslavië en de Sovjet-Unie de eindronde van het toernooi te bereiken. De UEFA besliste vervolgens dat deze wedstrijden op 5 en 8 juni 1968 gespeeld zouden worden in Italië. In de ene halve finale in Florence wist Joegoslavië door een goal van Dzajic in de 87ste minuut met 1-0 van Engeland te winnen. Bij de andere halve eindstrijd tussen de Sovjet-Unie en gastland Italië stond het echter na 90 minuten reguliere speeltijd nog 0-0. Ook in de verlenging vielen er in Napels vervolgens geen doelpunten meer, waardoor de wedstrijd in gelijkspel eindigde.

Tossen om de winst

Aangezien strafschoppen op dat moment nog geen onderdeel uitmaakten van het spelreglement, besloot de Duitse scheidsrechter Kurt Tschenscher dan maar te tossen om de winst. Samen met de aanvoerders van de twee teams trok hij zich terug in de kleedkamer, waar hij vervolgens een muntje van 10 Franc in de lucht wierp. Enige tijd later verschenen ze weer op het veld, waar het publiek nog in spanning zat te wachten op de uitslag van de wedstrijd. De Italiaanse verdediger Giancinto Facchetti bleek met zijn keuze voor ‘kop’ de toss gewonnen te hebben, en het gastland mocht door naar de finale.

Gelijkspel in de finale

In die eindstrijd, gespeeld op 8 juni in Rome, viel er echter ook geen beslissing. Joegoslavië kwam, wederom door een goal van Dzajic, in de 32ste minuut op 1-0 voorsprong, maar 10 minuten voor tijd schoot de Italiaan Domeghini de gelijkmaker binnen. Ook na 120 minuten stond de 1-1 nog op het bord, maar de UEFA besloot om niet óók de finale via een toss te laten beslissen. In plaats daarvan werd de wedstrijd twee dagen later, op een maandagavond, opnieuw gespeeld in hetzelfde stadion.

Tweede finale

Luigi Riva

Veel van de bijna 70.000 aanwezige supporters hadden hier echter geen rekening mee gehouden. Bij de tweede finale was het Stadio Olympico te Rome dan ook slechts voor de helft gevuld met maar 32.886 voetbalfans. Zij zagen tot hun opluchting dat de wedstrijd dit keer niet op een gelijkspel uit zou draaien. Al in de 12e minuut schoot de Italiaanse spits Riva de 1-0 binnen en nog geen twintig minuten later zette Anastasi de Italianen op een 2-0 voorsprong. Die gaven zij vervolgens niet meer weg en dus mocht het Italiaanse elftal na 90 minuten spelen de Europese beker omhoog houden.