Aanslag op keizer Napoleon III

Tijdens zijn jeugd raakt Napoleon III betrokken bij de Italiaanse ‘Risorgimento’ en neemt hij zelfs deel aan een complot tegen de Paus. Later zweert hij de revolutionaire zaak echter af en keert hij zich, als president van Frankrijk, zelfs tegen de Italiaanse eenheidsstrijders. Door dit ‘verraad’ besluit een van hen, de Italiaan Felice Orsini, een aanslag op het leven van Napoleon te plegen.

Karel Lodewijk Napoleon Bonaparte werd geboren op 20 april 1808 te Parijs. Hij was de zoon van de Nederlandse koning Lodewijk Napoleon en daarmee de neef van de Franse keizer Napoleon. Na de val van het Franse keizerrijk in 1815 moest het gezin Frankrijk ontvluchtten en weken zij uit naar Zwitserland. Later besloot Karel Lodewijk zich, samen met zijn oudere broer Napoleon Lodewijk, te vestigen in Italië.

Carbonari

Daar sloten de twee jonge broers zich aan bij de Carbonari (letterlijk: houtskoolbranders), een revolutionaire groepering die zich inzette voor een verenigd Italië. Op deze manier raakten zij betrokken bij een samenzwering tegen de Paus, die gezien werd als een van de voornaamste tegenstanders van de ‘Risorgimento’ (de Italiaanse Herrijzenis). Maar de samenzwering mislukte en Karel en Napoleon besloten de Carbonari te verlaten. Ze probeerden samen Italië te ontvluchten, maar op de weg terug naar Zwitserland stierf Napoleon aan de mazelen.

Napoleon III

Napoleon III

Karel Lodewijk keerde wel terug in Zwitserland en besloot de Carbonari af te zweren. Voortaan richtte hij zich op een herstel van het Franse keizerrijk en maakte hij, als erfgenaam van Napoleon Bonaparte, aanspraak op de troon. Zijn eerste twee couppogingen mislukten, maar na de Revolutie van 1848 werd hij op democratische wijze alsnog gekozen tot president en leider van Frankrijk. Drie jaar later pleegde hij een staatsgreep en liet hij zich uitroepen tot keizer Napoleon III van Frankrijk.

Verraad van de Carbonari

Een van de besluiten die Napoleon tijdens zijn presidentschap had genomen was het sturen van Franse troepen naar de Italiaanse hoofdstad Rome. In 1849 was Paus Pius IX daar namelijk afgezet en verjaagd door de Italiaanse eenheidsstrijders Giuseppe Mazzini en Giuseppe Garibaldi, die vervolgens de Romeinse Republiek hadden uitgeroepen. Met hulp van de troepen van Napoleon wist Pius zijn positie echter terug te veroveren en de revolutie te onderdrukken. Napoleon verkreeg hiermee de steun van de Franse katholieken, maar voortaan beschouwden de Carbonari hem als een verrader.

Felice Orsini

Een van hen, de fanatieke Italiaan Felice Orsini, nam zich zelfs voor om Napoleon uit de weg te ruimen. In november 1857 kocht hij in een apotheek achter de St. Pauls Cathedral te Londen de benodigdheden voor een zogeheten ‘knalkwik’ bom. De apotheker maakte hij wijs dat hij de chemicaliën nodig had voor de ontwikkeling van een foto. Vervolgens reisde hij naar Parijs, waar hij contact op nam met zijn handlangers. Dit waren de al eerder veroordeelde dief Antonio Gomez,, de ex-soldaat Carlo di Rudio en zijn medesamenzweerder Giuseppe Andrea Pieri.

Galavoorstelling

Felice Orsini

Samen besloten zij op 14 januari 1858 een aanslag te plegen op het leven van Napoleon III. Die avond vond er namelijk een galavoorstelling plaats van de beroemde bariton Jean Massol, een gelegenheid waar ook de keizerlijke familie bij aanwezig zou zijn. Op het moment dat de koets van Napoleon het theater naderde, gooiden Orsini, Gomez en Di Rudio in totaal vier kwikbommen richting de keizer. Deze wist de aanslag echter te overleven, met name omdat werpers de geïmproviseerde granaten niet goed richtten. Acht mensen kwamen om het leven en er vielen 156 gewonden, maar Napoleon III was nagenoeg ongeschonden.

Terechtstelling

Vlak voor de aanslag was de vierde samenzweerder, Pieri, herkend door een agent en gearresteerd. Dankzij zijn arrestatie wist de Franse politie nog diezelfde nacht ook Orsini letterlijk van zijn bed te lichten. Tijdens het proces probeerde de Italiaan zijn mededaders te ontlasten en nam hij alle schuld op zich. Hiermee won hij de sympathie van het Franse volk en zelfs de keizerin wilde hem sparen. Napoleon III liet Orsini echter via een vertrouweling weten dat hij hem, uit het staatsbelang, toch zou laten executeren. Samen met Pieri werd hij op 18 maart 1858 onthoofd. Gomez en Di Rudio kregen beiden levenslang, maar zouden later allebei weer op vrije voeten komen.