41. George H.W. Bush sr. (1989-1993)

Op 17 juli 1989 werd de stad Leiden gesierd met slogans als: ‘Leiden is Georgeous’. Dit was ter gelegenheid van het bezoek dat president George Bush sr. aan Nederland bracht. Drie jaar later bracht hij wederom een bezoek aan Nederland en hield hij een pleidooi in de Ridderzaal voor uitbreiding van de EEG. Bush werd in 1989 de 41e president van de Verenigde Staten.

De vader van George Herbert Walker Bush, Prescott Bush, was bankier en van 1952 tot 1963 senator van Connecticut. Zijn moeder Dorothy Walker Bush was de dochter van een rijke bankier Herbert Walker. Bush groeide dus op in een rijke, politiek georiënteerde familie en de politiek werd hem met de paplepel ingegoten.

Studententijd Bush

In 1942 werd Bush net voor zijn negentiende verjaardag de jongste piloot uit de geschiedenis op een vliegdekschip. Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte hij zestig gevechtsvluchten en ontving het ‘ Distinguished Flying Cross’. Na de oorlog ging hij studeren aan Yale en werd lid van de studentenvereniging Delta Kappa Episolon, ook wel bekend uit films als Skull en Bones. In 1948 studeerde hij af en in hetzelfde jaar trouwde hij met Barbara Piece en het echtpaar kreeg zes kinderen. In de loop van de jaren ’50 ging hij werken in de olie-industrie in het desolate westen van Texas en verdiende hier miljoenen mee. In deze periode legde hij contact met de koninklijke familie in Saoedi-Arabië en de familie Bin Laden.

Politieke loopbaan Bush sr.

Toch besloot hij de politiek in te gaan. Van 1966 tot 1968 was hij volksvertegenwoordiger in het Huis van Afgevaardigden en actief in tal van commissies. In 1971 werd Bush door president Nixon benoemd tot ambassadeur van de Verenigde Naties. Hij bekleedde deze functie twee jaar. Nadat Nixon na het Watergate-schandaal terugtrad als president, werd Bush onder zijn opvolger Gerald Ford benoemd tot ambassadeur in Peking. Hij vervulde de functie van 1974 tot 1975, waarna hij werd voorgedragen als directeur van de Central Intelligence Agency (CIA). Volgens een memo van J. Edgar Hoover werkte de president al in 1963 voor deze veiligheidsdienst.

Toen president Jimmy Carter in 1977 aantrad als president, stopte Bush als directeur. Waarna hij in 1980 tevergeefs probeerde de presidentskandidaat van de Republikeinen te worden. Hij legde het in de voorverkiezingen af tegen Ronald Reagan, maar werd diens running mate gedurende twee termijnen, waarna hij opnieuw probeerde om het presidentschap te verwerven. Met de steun van Reagan lukte het dieze keer om de Republikeinse voorverkiezingen te winnen.

Presidentscampagne

Bij de presidentsverkiezingen van 1988 stond hij tegenover de democraat Michael Dukanis. In de verkiezingsstrijd ging het er hard aan toe. Zo maakte Bush zijn opponent zwart door te suggereren dat hij een linkse radicaal was en verantwoordelijk voor het geven van verlof aan de van moord verdachte William ‘Willie’ Horton, die later ontsnapte en een jong stel aanviel. Bush won de verkiezingen en werd de 41e president van de Verenigde Staten. Hij wilde zijn beleid richten op onderwijs en milieu, maar van een concreet beleid om dit alles te kunnen realiseren was geen sprake.

Bush in Nederland

Korte tijd na zijn aantreden als president bracht Bush een bezoek aan Nederland. Op 17 juli 1989 ontmoette hij koningin Beatrix en prins Claus en woonden zij een muziekconcert bij in de Pieterskerk te Leiden. Zes jaar eerder had hij Nederland al als vicepresident bezocht en in 1992 hield hij in de Ridderzaal in Den Haag een pleidooi voor uitbreiding van de Europese Economische Gemeenschap (EEG). Overigens met lof voor zijn vrienden Roed (minister-president Ruud Lubbers) en Henz (minister van Buitenlandse Zaken Hans van den Broek).

Buitenlands beleid regering-Bush

Aan het begin van zijn ambtstermijn werd duidelijk dat de Koude Oorlog officieel ten einde was gekomen. Tijdens een topconferentie op Malta in december 1989 verklaarden de leider van de Sovjetunie Gorbatsjov en Bush dat de Koude Oorlog officieel beëindigd was. In de jaren die hierop volgden werden een eerste en tweede START-verdrag (Strategic Arms Reduction Talks) getekend, waarin werd afgesproken dat het aantal kernwapens zou worden ingeperkt. Daarnaast werd de regering van generaal Noriega van Panama omver geworpen en werd de generaal gearresteerd voor het smokkelen van drugs en berecht in de Verenigde Staten.

Golfoorlog

Het zwaartepunt van de Bush-regering kwam toen op 2 augustus 1990 Irakese tanks en soldaten de oliestaat Koeweit binnenvielen en Koeweit zich enkele uren later gewonnen gaf. De Iraakse president Saddam Hoessein verklaarde dat Koeweit voortaan een provincie van Irak was. Hierna ontstond er grote internationale ophef en onder leiding van Bush verenigden 34 landen, waaronder Nederland en België, zich in een coalitie tegen Irak. Bush proclameerde een ‘nieuwe wereldorde’ waar geen plaats in was voor dictators en waar de sterke landen de zwakkeren zouden beschermen.

Operatie Desert Storm en Desert Sable

Na mislukte vredesonderhandelingen begonnen zij enkele maanden later de grootste luchtaanval uit de geschiedenis: Operatie Desert Storm. Op 24 februari 1991 volgde vervolgens het grondoffensief, met de codenaam: Operatie Desert Sable. Na drie dagen vechten gaf Saddam zijn leger het bevel om zich terug te trekken uit Koeweit. De volgende dag, op 28 februari 1991, sloten Irak en de Coalitie een staakt het vuren. Irak was verslagen, maar de regering van Sassam Hoessein bleef in het zadel. Bush senior bevrijdde Koeweit tijdens de Eerste Golfoorlog, wat Bush junior later overtroefde door het veroveren van heel Irak.

Belastingen 

De Golfoorlog was gewonnen en de herverkiezing van Bush leek gewaarborgd. Maar zijn populariteit na de Golfoorlog verminderde door de economische crisis. De president had beloofd geen nieuwe belastingen in te voeren, “Read my lips: no new texas”, maar kon hier uiteindelijk niet omheen. In 1990 ging hij akkoord met belastingverhoging om het begrotingstekort enigszins binnen de perken te kunnen houden. Bush stelde zich kandidaat voor een tweede termijn, maar legde het af tegen de jonge Democraat Bill Clinton. Bush verliet het Witte Huis maar de oud-president bleef actief op zowel politiek als lichamelijk vlak. Zo maakte hij op tachtigjarige leeftijd nog een parachutesprong. 

Later ging het lichamelijk toch snel slechter met de oud-president. Op 30 november 2018 overleed de oud-president op 94 jarige leeftijd. 

Dit artikel verscheen tevens op de weblog WarRoom, onderdeel van DeJaap met nieuws, achtergronden, verdieping, duiding en opinie rond de Amerikaanse politiek.