Pingpong diplomatie van China en de Verenigde Staten

In een poging de banden tussen hun landen aan te halen bracht Amerikaans oud-basketballer Dennis Rodman vorige week een bezoek aan de Noord-Koreaanse leider Kim Yong-Un. Volgens de New York Times konden de twee het prima vinden door hun gemeenschappelijke voorliefde voor basketbal. Met zijn 'basketbal diplomatie' lijkt Rodman de directe opvolger van Zhuang Zedong, die in 1971 met 'pingpong diplomatie' zorgde voor een verbetering in de relaties tussen China en de Verenigde Staten.

Het was het begin van de jaren '70. De Koude Oorlog duurde al meer dan vijfentwintig jaar voort, maar nog steeds leek het einde niet in zicht. De twee communistische grootmachten, de Volksrepubliek China en de Sovjet-Unie, waren inmiddels uit elkaar gegroeid, maar nog steeds stonden zij beiden lijnrecht tegenover het kapitalistische Westen. Zo had geen Amerikaan sinds 1949 voet op Chinese bodem gezet.

Wereldkampioenschap pingpong in 1971

De doorbraak in deze diplomatieke impasse kwam opmerkelijk genoeg tot stand door een toevallige ontmoeting in 1971 bij het wereldkampioenschap pingpong in Japan. Het Amerikaanse tafeltennistalent Glenn Cowan ging op een middag zo volledig op in zijn oefensessie met zijn vriend, de Chinese speler Liang Geliang, dat hij de Amerikaanse teambus terug naar het hotel had gemist. Geliang nodigde Cowan daarop spontaan uit om in de Chinese bus te stappen, maar daar ontstond een gespannen sfeer. De Chinese atleten waren namelijk streng anti-Westers opgevoed en durfden daarom geen woord tegen Cowan te spreken.

Zhuang Zedong

Na tien minuten besloot de Chinese sterspeler Zhuang Zedong echter de ijzige stilte te doorbreken. Hij stapte op Cowan af, stelde zichzelf voor en deed hem een zijden sjaal cadeau. Cowan werd overvallen door dit vriendelijke gebaar en ging direct op zoek naar een tegengift, maar het enige wat hij zo snel kon vinden was een kam. "Ik kan je geen kam cadeau doen", stamelde de Amerikaan, "Ik zou echt willen dat ik je iets terug kon geven, maar dat gaat niet". Zhuang barstte daarop in lachen uit en verzekerde Cowan dat het niet erg was.

Interview Cowan

De foto's van de lachende Zhuang en Cowan die gezamenlijk uit de teambus stapten gingen al snel de hele wereld over. In een later interview werd de Amerikaanse tafeltennisser gevraagd of hij het leuk zou vinden om ooit in China te spelen. Cowan antwoordde ontwijkend: "Welja, ik zou graag spelen in ieder land waar ik nog nooit geweest ben - Argentinië, Australië, China... Ieder land waar ik nog nooit geweest ben". De journalist gaf echter nog niet op en vroeg door: "Maar hoe denk je specifiek over China? Zou je daar graag naar toe gaan?". Cowan zag daarop geen kans meer om de vraag te ontwijken en antwoordde daarom maar eerlijk: "Natuurlijk".

Pingpong diplomatie

In de verslaggeving over dit incident sprak Time Magazine van een 'ping die over de hele wereld hoorbaar was'. Het signaal werd niet veel later beantwoord door een 'pong' vanuit China in de vorm van een uitnodiging aan het Amerikaanse tafeltennisteam om een bezoek te brengen aan het communistische land. De sportieve ontmoeting liep uit op een groot succes en werd in 1972 gevolgd door een wederbezoek van de Chinese atleten aan de Verenigde Staten, waar zij volgens de LA Times hun Amerikaanse tegenstanders 'vriendelijk overmeesterden'.

Basketbal

Dankzij de pingpong diplomatie van 1971 werden nadere betrekkingen tussen de Verenigde Staten en China mogelijk. In februari 1972 reisde Nixon vervolgens af naar de Volksrepubliek voor 'de week die de wereld zou veranderen'. "Nog nooit in de geschiedenis is sport zo effectief ingezet als middel in de internationale diplomatie", zo concludeerde de Chinese premier Zhou Enlai na afloop.

Volgens oud-basketballer Dennis Rodman kunnen Barack Obama en Kim Jong-un nog wat leren van deze opmerkelijke episode uit de geschiedenis. Hij stelt voor dat de twee leiders hun gezamenlijke voorliefde voor basketbal gebruiken als startpunt voor een verbetering van de onderlinge relatie.