Momčilo Krajišnik en zijn betrokkenheid bij de Bosnische Oorlog

Momčilo Krajišnik, de handlanger van Radovan Karadžić, is vervroegd op vrije voeten gesteld door het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag, onder meer wegens ‘voorbeeldig gedrag’. Krajišnik werd in 2000 opgepakt en veroordeeld tot 20 jaar wegens zijn aandeel in de etnische zuiveringen tijdens de Bosnische Oorlog tussen 1992 en 1995.

De naar eigen zeggen orthodox christelijke Momčilo Krajišnik werd geboren op 20 januari 1945 in Sarajevo. Krajišnik richtte samen met Radovan Karadžić in 1989 de Servische Democratische Partij (SDS) op, een nationalistische Servische partij in voormalig Joegoslavië. Van 1990 tot 1992 was Krajišnik voorzitter van de Bosnische Nationale Veiligheidsraad.

Bosnische Oorlog

In 1992 brak de Bosnische burgeroorlog uit, een conflict tussen Bosnische Kroaten - veelal etnische moslims - en Bosnische Serviërs. De oorlog ontstond nadat de Bosnische Kroaten in 1992 de onafhankelijkheid van Bosnië en Herzegovina uitriepen. De Serviërs, onder leiding van Karadžić en Krajišnik, reageerden hier op door een eigen republiek uit te roepen: de Bosnische-Servische Republiek. Vervolgens barstte een etnische strijd los om de gebieden in het land.

Etnische zuiveringen

Tijdens de Bosnische burgeroorlog kreeg Krajišnik als belangrijkste taak de coördinatie van de etnische zuiveringen in 37 Bosnische gemeenten. De meest beruchte daarvan vond plaats in Srebrenica in 1995, toen ruim 7000 moslimmannen en –jongens werden gedeporteerd en vermoord. De Bosnische Oorlog eindigde in december 1995 met de ondertekening van het ‘Verdrag van Dayton’, een vredesverdrag tussen de Republiek Bosnië en Herzegovina, de Republiek Kroatië en de Federale Republiek Joegoslavië, het huidige Servië en Montenegro. Het verdrag bepaalde onder meer dat de republiek Bosnië en Herzegovina zou gaan bestaan uit twee afzonderlijke entiteiten: de Servische Republiek en de Federatie van Bosnië en Herzegovina.

Joegoslavië-tribunaal

Na de Bosnische oorlog werd Krajišnik tot 1998 de Servische vertegenwoordiger binnen het drieledig presidentschap van Bosnië-Herzegovina. Krajišnik stelde zich daarna verkiesbaar voor een tweede ambtstermijn, maar verloor de verkiezingen van Zivko Radisic. In 2000 werd Krajišnik opgepakt, waarna het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag hem tot twintig jaar gevangenisstraf veroordeelde wegens misdaden tegen de mensheid tijdens de Bosnische Oorlog. Rechters bevonden hem schuldig aan gedwongen deportatie, vervolging en uitroeiing van Kroaten en Bosnische moslims. Zijn gevangenisstraf zat Krajišnik uit in Groot-Brittanië, waar de autoriteiten vorig jaar verklaarde dat Krajišnik zich in de gevangenis ‘voorbeeldig’ had gedragen. Het Joegoslavië-tribunaal heeft daarop besloten Momčilo Krajišnik vervroegd vrij te laten.