Militaire coups in Thailand

Op 20 mei 2014 heeft het Thaise leger besloten de krijgswet af te kondigen om de orde in het land te kunnen handhaven. Sinds een aantal maanden is het zeer onrustig in Thailand en nu grijpt het leger in. De Thaise krijgsmacht benadrukt dat het niet de bedoeling is om een coup te plegen en de regering af te zetten, maar dat het hen enkel gaat om de orde te herstellen. Sinds 1932 zijn er elf geslaagde militaire coups geweest in Thailand en zeven pogingen gedaan. Of het militaire ingrijpen van het leger nu uiteindelijk zal leiden tot een coup moet worden afgewacht. 

Coups algemeen

Volgens de politicoloog Jay Ulfelder, gespecialiseerd in het falen van regeringen, zijn er een aantal risicofactoren waardoor een coup in een land waarschijnlijker wordt. De voornaamste factoren hierbij zijn de welvaart in een land, de regeringsvorm en recentelijke coupactiviteit. In rijke landen, welke geheel democratisch of geheel dictatoriaal zijn, komen coups nauwelijks voor.

Bijna alle couppogingen komen voor in relatief arme landen met een mengvorm qua bestuur, dus deels democratisch en deels autocratisch. Wanneer politici in een dergelijk land sterk gepolariseerd zijn, vergroot dit de kans tot coups nog meer. Over het algemeen is te stellen dat wanneer er eenmaal een coup is geweest in het recente verleden, de kans groter wordt dat er nogmaals een wordt gepleegd.

Coup Thailand

Wanneer men deze voorwaarden toepast op Thailand is te zien dat Thailand aan een aantal voorwaarden voldoet. Thailand heeft een gemengde bestuursvorm met sterk gepolariseerde politici. Wat betreft welvaart is Thailand gemiddeld: het behoort niet tot de rijke landen, maar ook niet tot de arme landen. Omdat Thailand meerdere coups gekend heeft in de afgelopen eeuw doet dit de waarschijnlijkheid van een volgende militaire coup toenemen. Toch blijft een coup een uitzonderlijke zeldzame gebeurtenis, zelfs wanneer een land voldoet aan alle risicofactoren.

Start van het ´coupseizoen´

Omdat er na 1932 wel achttien couppogingen werden gepleegd, werd die periode ook wel het ´coupseizoen´ van Thailand genoemd. De revolutie die zich in 1932 ontketende, bracht een einde aan de absolute monarchie in Thailand. Een relatief kleine groep van legerofficieren en hoogopgeleiden, veelal in het buitenland geschoolde burgers, pleegde de coup op 24 juni 1932.

De coup verliep vrijwel zonder bloed verspillen en leidde tot Thailands´ eerste politieke partij: Khana Ratsadon. Hiermee verwerd Thailand van een absolutie monarchie tot een constitutionele monarchie en stopte de overheersing van koninklijke dynastieën na zevenhonderd jaar.

Coup 2006

Zoals gezegd eindigden de couppogingen niet na de transitie naar een constitutionele monarchie. Zo was er in 1939 de Songsuradet Rebellie en in 1951 de mislukte poging tijdens de Manhattan Rebellie. De meest recente geslaagde coup in de Thaise geschiedenis is de coup in 2006, waarbij het leger streed tegen de regering onder premier  Thaksin Shinawatra.

Het leger zelf gaf aan dat de coup nodig was vanwege het machtsmisbruik van de regering, grootschalige corruptie en het verstoren van de eenheid binnen de bevolking. Buitenlandse analisten wijzen andere redenen aan, zoals een conflict tussen de toenmalige premier en de koning en een klassenstrijd tussen de rurale bevolking en de stedelijke elite. Wat de redenen ook mogen zijn voor de coup, het bracht geen volledige stabiliteit in Thailand. De ontevredenheid over corruptie, vriendjespolitiek, ongelijke verdeling van welvaart en machtsmisbruik is tot op de dag van vandaag reden voor de Thaise bevolking om de straten op te gaan en te protesteren.